X-RAY SPEX

Punk Rock Pioneers (Part 2)

"Some people think little girls should be seen and not heard", απαγγέλλει σοβαρά η Poly Styrene στην αρχή του ντεμπούτο single των X-Ray Spex. "But I think-" και μετά ξαφνικά η φωνή δυναμώνει και γίνεται ουρλιαχτό, "OH BONDAGE! UP YOURS! 1-2-3-4!"
Μετά μπαίνει η μπάντα τόσο απότομα, σαν να τρως τούρτα στο πρόσωπο!

Oh Bondage! Up Yours! (1977)

Μπερδεμένα ακόρντα και φρενιασμένο μουρμουρητό στο σαξόφωνο παλεύουν με τα φωνητικά της Styrene, μία μίξη χαιρεκακίας και οργής που περιοδικά μετατρέπονται σε κραυγές. Ένα θαρραλέο ντεμπούτο, για να μην υπερβάλλω-και όπως θα μπορούσε να σκεφθεί κανείς, όχι πολύ εμπορικό, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί ότι το ημερολόγιο τότε έγραφε 1977.
Το punk απογειώνεται στην Αγγλία ωστόσο και το "Oh Bondage! Up Yours!" βάζει την μπάντα στο επίκεντρο των media σχεδόν άμεσα. Ακολούθησε ένα κύμα από χιτ single-"The Day the World Turned Dayglo", "Identity" και "Germ Free Adolescents". Το ντεμπούτο LP μπαίνει στα UK Top 30 και οι X-Ray Spex έπαιξαν δύο εβδομάδες μπροστά από ενθουσιασμένο κοινό στο CBGB's (κλαμπ) της Νέας Υόρκης, ανάμεσα στο οποίο (κοινό) υπήρχαν φαν όπως οι Blondie και o Richard Hell (Television).
Τραγουδώντας για τον καταναλωτισμό, τον φεμινισμό και την γυαλιστερή στειρότητα του μοντέρνου κόσμου με έναν κεφάτο κυνισμό και με σιδεράκια στα δόντια, η Styrene και οι X-Ray Spex ήταν ενορχηστρωμένοι για την διεύρυνση της ακτίνας της punk από απλή οργή σε ευρύτερες ανησυχίες. Ως ένα γκρουπ που ανέμιξε τα γένη, αδιαφορώντας να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους ως λαμπερά είδωλα, αψήφησαν επίσης το στερεότυπο των τυπικών rock εικόνων. Ωστόσο, όλα έφτασαν στο τέλος γρήγορα μετά από το ντεμπούτο άλμπουμ, όταν οι ορίτζιναλ X-Ray Spex διαλύθηκαν. Η Poly Styrene έκανε ένα πολύ πιο ήρεμο, πιο jazz σόλο άλμπουμ και ακολούθησε τους Hare Krishnas στα 80'ς. Παράξενες φήμες κυκλοφόρησαν ότι η Styrene είχε εξαφανισθεί από προσώπου γης και εντελώς από τον μουσικό κόσμο για να αφιερωθεί στην θρησκεία.

Identity (1977)

Όπως κατέληξε, στις αρχές του 1997 η Styrene ήταν ζωντανή, καλά και έκανε μουσική στο Λονδίνο. Όχι μόνο αυτό, αλλά ποτέ δεν σταμάτησε να κάνει μουσική στα χρόνια που παρεμβλήθηκαν. Ένα δεύτερο άλμπουμ των X-Ray Spex, το Consumer Consciousness τελικά εμφανίστηκε το 1995, εξερευνώντας λυρικές ανησυχίες, καθόλου διαφορετικές από τις μέρες του Germ Free Adolescents. Μία νομική διαμάχη στους X-Ray Spex, έριξε το ηθικό της κάπως. Κι όμως ήταν ακόμη ενθουσιασμένη για τον πάντα αναπτυσσόμενο κατάλογο ακυκλοφόρητων τραγουδιών, στα οποία δούλευε αδιάκοπα, ακόμα και όταν ζούσε στους Hare Krishnas για περίπου πέντε χρόνια. Μία μεγάλη εταιρεία, είχε δείξει, όπως έλεγε, ενδιαφέρον για κάποια demos που ήταν "ένα είδος αλήθεια spiritual, ένα είδος διασταύρωσης ανάμεσα σε rock και new age".
Το παράξενο ταξίδι της από την punk στα υβρίδια της rock-new age άρχισε στα μέσα των 70'ς. Κόρη ενός Σομαλού και μίας Αγγλίδας, η έφηβη Marian Elliott πήγε σε πάρτι που πήγαν και μέλη των Pink Floyd και των Led Zeppelin. Ο Brian May των Queen ήταν στην πραγματικότητα ένας δάσκαλος της. Με το όνομα Mari Elliott ηχογράφησε ένα από λίγους γνωστό single (με επιρροές από reggae), το 1976. Ένα πόστερ στο Hastings Pier για ένα άγνωστο τότε γκρουπ, με το όνομα The Sex Pistols άλλαξε αυτή την πορεία της.

Germ Free Adolescents (1978)

"Αναρωτήθηκα τι ήταν, έτσι πήγα στο Pier και παρακολούθησα τους Pistols", θυμάται. "Δεν ήταν ούτε διάσημοι, ούτε τίποτα-σχεδόν κανένας δεν υπήρχε εκεί. Έπαιζαν κάποιες διασκευές από παλιά νομίζω τραγούδια των Stones ή κάποια R&B. Δεν νομίζω ότι είχαν όλα τα καινούρια τραγούδια τους που αργότερα τους έκαναν διάσημους. Αυτό, μου έδωσε το έναυσμα για να φύγω από εκείνη την σκηνή για την οποία ήμουν λιγάκι νέα και με έκανε να καταλάβω ότι κάτι συνέβαινε πέρα από αυτό. Υπήρχε κάτι που ξεπερνούσε λιγάκι την γενιά μου. Ήταν απλά λίγο διαφορετικό από το rock σύνδρομο με τα μακριά μαλλιά που υπήρχε. Σκέφθηκα, ΄Ω, αν αυτοί κατάφεραν να κάνουν μπάντα, θα μπορούσα να κάνω κι εγώ επίσης΄". Μετά από αγγελία στην Melody Maker και οντισιόν σε κάποιους μουσικούς, η Styrene κατέληξε να ηγηθεί των X-Ray Spex, αν και η μουσική δεν κατέληξε ακριβώς σαν αυτή των The Sex Pistols.
Πώς οι X-Ray Spex, διακρίθηκαν από τις υπόλοιπες μπάντες της πρώτης γενιάς της Αγγλικής punk; "Νομίζω ότι το μήνυμα ήταν διαφορετικό λυρικά", εκτιμάει η Styrene, "επειδή έγραφα για πράγματα που εκείνη την εποχή ήταν λίγο φουτουριστικά. Όπως το "Genetic Engineering" ήταν απλά εμπνευσμένο από ένα άρθρο που είχα διαβάσει για την γενετική μηχανική στο Time. Τώρα είναι πραγματικότητα ε; Μερικοί άνθρωποι θα την χρησιμοποιούσαν στα σοβαρά αν μπορούσαν...Πάντα ενδιαφερόμουν για αυτά τα πράγματα και τον καταναλωτισμό και τέτοια πράγματα. Οι άλλες μπάντες έγραφαν κυρίως για τις ουρές που σχηματίζονται όταν περιμένει ο κόσμος για το επίδομα ανεργίας. Εννοώ, βαριόμουνα λίγο στο τραγούδι "I Am a Clishe" (η Β' πλευρά στο single "Oh Bondage! Up Yours!"). Αλλά γενικά μιλώντας, πήγαιναν προς την αναρχία. Και εγώ δεν έγραφα στ'αλήθεια για τέτοια πράγματα τόσο, όσο για τον καταναλωτισμό του σήμερα".

Plastic Bag (1978)

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία των αρχικών τραγουδιών των X-Ray Spex, ήταν το σαξόφωνο της Lora Logic, μία δεκαεξάχρονη ασυνήθιστη φιγούρα (όπως και η Styrene), στον από άνδρες κυριαρχούμενο κόσμο της rock. Τον καιρό που το Germ Free Adolescents τέλειωσε, το 1978, ωστόσο, θα αντικαθίστατο από έναν πιο συμβατικό θα έλεγα παίκτη, τον Rudi Thompson. Η Logic συνέχισε για να φτιάξει τους Essential Logic και εμφανίζεται στο άλμπουμ των X-Ray Spex το 1995, αν και δεν έπαιζε με την Styrene σε μακροχρόνια βάση.
"Πήγαινε ακόμα σχολείο τότε, ήταν 16 χρονών", εξήγησε η Styrene όταν ρωτήθηκε για την αναχώρηση της Lora. "Δεν μπορούσε να μετέχει σε περιοδείες, έπρεπε να ολοκληρώσει το σχολείο της. Και όταν παίζαμε live, έπαιζε σαξόφωνο πάνω από όλους μου τους στίχους". Γελάει εγκάρδια. "Δεν μπορούσα να ακούσω την φωνή μου καθώς τραγουδούσα! Στ'αλήθεια δεν μπορούσα να την περιορίσω να παίζει στα διαστήματα που δεν τραγουδούσα. Προφανώς όταν έκανα το τελευταίο άλμπουμ, ήταν λίγο πιο εύκολο να δουλέψω μαζί της. ΄Λοιπόν΄, της είπα, ΄Μην κάνεις ξανά αυτό που έκανες τότε! Αλλιώς δεν πρόκειται να βγει καλό το αποτέλεσμα΄. Ξέρετε πώς είναι όταν κάποιος θέλει να βγαίνει μπροστά. Απλά παίζει πάνω στα φωνητικά για να έχει αυτός ουσιαστικά την φωνή. Αυτό συνέβαινε λίγο και ήταν κάπως εκνευριστικό".

Οι X-Ray Spex ήταν στα καλύτερα τους στα singles τους, τα οποία είχαν μία pop-punk εγκατάλειψη, η οποία δεν εμφανίστηκε καλά στο ένα άλμπουμ που έκανε η μπάντα στην ορίτζιναλ ενσάρκωση της. Η Styrene αισθάνεται ότι αυτό έγινε επειδή τα τραγούδια ηχογραφήθηκαν σε διαφορετικούς χρόνους μέσα σε μία περίοδο ενός χρόνου και όχι πάντα με τον ίδιο παίκτη στο σαξόφωνο, πράγμα που οδήγησε στην απώλεια συνέχειας. Δυστυχώς, εξαιτίας του πολυάσχολου προγράμματος της μπάντας, δεν υπήρχε άλλος τρόπος που θα μπορούσε να ολοκληρωθεί το άλμπουμ.
Αν και το άλμπουμ μπήκε στα charts για μία μεγάλη εταιρεία στην Αγγλία, ούτε καν κυκλοφόρησε στην Αμερική, όπου οι εμφανίσεις των X-Ray Spex περιορίστηκαν σε δύο εβδομάδες στο CBGB's στην Νέα Υόρκη. (Τελικά κυκλοφόρησε κι εκεί, με μπόνους τρακς από τα αρχικά singles, στην Carοline το 1992). "Όταν παίξαμε στην Νέα Υόρκη, αισθανθήκαμε ότι ήδη ήμασταν γνωστοί", θυμάται η Styrene. "Νομίζω ότι ήμασταν στους New York Times την πρώτη μέρα που φτάσαμε. Για εμάς τότε σήμαινε ότι όποιος θέλαμε να γνωρίζει για εμάς, ήξερε ποιοι ήμασταν. Όταν είσαι τόσο νέος έχεις μία πολύ αφελή προσέγγιση στα πράγματα. Το γεγονός ότι ο χώρος γέμιζε δυο φορές κάθε νύχτα μας έκανε ευτυχισμένους".

Genetic Engineering (1978)

Οι προοπτικές των X-Ray για επιτυχία στην Αμερική αμφισβητήθηκαν όταν η μπάντα διαλύθηκε λίγο μετά την κυκλοφορία του Germ Free Adolescents. "Για να είμαστε απολύτως ειλικρινείς, το πράγμα έφτασε σε τέτοιο σημείο που ήταν ή για να παραιτηθούμε ενώ ήμασταν "καβάλα" ή να πάρουμε αναπόφευκτα την κατιούσα. Το τελευταίο single που φτιάξαμε μετά το άλμπουμ δεν πήγε τόσο καλά. Είχαμε μεγάλη προσοχή από τα media και τεράστια έκθεση πάρα πολύ νωρίς. Στην πρώτη εμφάνιση που κάναμε έγινα εξώφυλλο στο Sounds. Ύστερα, πάντα ήμουν στον ημερήσιο τύπο επίσης. Το να αντιμετωπίζεις κάτι τέτοιο ήταν κάτι μεγάλο, σε τέτοια ηλικία. Μουσικά, επειδή θα έκανες περιοδείες, δεν θα είχες πολύ χρόνο να γράψεις. Χρειαζόμουν ένα διάλειμμα για να γράψω".
Η Styrene κυκλοφόρησε ένα σόλο άλμπουμ το Translucence (1980), κάνοντας μεταβολή στην punk και βλέποντας κατά μέτωπο ένα κοκτέιλ σαν jazz συνθέσεις. Προκάλεσε ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση στους φαν της όταν πήγε στους Hare Krishnas. Πάνω από μία δεκαετία οι περισσότεροι φαν της εναλλακτικής rock υπέθεταν ότι είχε εξαφανισθεί ακολουθώντας την νέα της πίστη. Αν και αργότερα, έχοντας αποχωρήσει από τον λατρευτικό χώρο επιβεβαίωσε ότι "είμαι ακόμα πολύ αφοσιωμένη...δεν ήταν σαν μία μόδα για μένα". Και ακόμα και τότε έλεγε ότι θα επιθυμούσε να ζει τον μισό χρόνο στην Ινδία, για την πνευματική της αναζήτηση. Αλλά, της προκαλεί πόνο να ανακοινώσει ότι αυτό δεν σημαίνει ότι ήθελε ποτέ να εγκαταλείψει την μουσική.

Melancholy (1995)

"Είχαμε ένα στούντιο ηχογράφησης στον λατρευτικό χώρο (ναό των Hare Krishna). Ήθελα να δουλέψω αλλά μπήκα στη μαύρη λίστα επειδή ήμουν στους Hare Krishna", λέει. "Εκείνο τον καιρό, ήθελα να κάνω μουσική. Έκανα ακόμα μουσική. Αλλά δεν μπορούσα να κλείσω μια συμφωνία. Και την στιγμή που ήξεραν ότι ήμουν Hare Krishna...δεν ήταν απλά κάτι που περνούσε απαρατήρητο, επειδή θα έμπαινα στην EMI φορώντας σάρι. Έπαιξα στο Glastonbury Festival, αλλά υπό την ιδιότητα της Hare Krishna. Μετά, αργότερα εμφανίστηκαν άλλοι άνθρωποι όπως ο Boy George και έκανε χιτ με τραγούδια των Hare Krishna. Εγώ οργάνωσα τους ψαλμούς σε αυτό το δίσκο. Επίσης ήταν γνωστό ότι είχα ένα νευρικό κλονισμό", προσθέτει. "Έτσι κι αυτό αιωρείτο, πράγμα όχι και τόσο καλό. Επειδή τότε ο κόσμος σκέφτηκε, θα είναι σε θέση να κάνει περιοδείες ή θα καταρρεύσει; Και πήρα την ταμπέλα του σχιζοφρενή, επειδή είπα σε ένα άρθρο ότι είδα ένα UFO. Εννοώ ότι δεν είμαι σχιζοφρενής", λέει με έμφαση. "Αλλά ακόμα υπάρχει η φήμη στην πιάτσα ότι μπορεί πράγματι να είμαι σχιζοφρενής. Είναι δύσκολο να αποτινάξεις κάτι τέτοιο από πάνω σου, όταν έρχεται η ώρα ενός συμβολαίου".

Sophia (1995)

Σαν συνέπεια, αν και το άλμπουμ του 1995 Conscious Consumer, θεωρήθηκε σαν ΄comeback΄, πολύ από το υλικό είχε γραφτεί γύρω στα 15 χρόνια πριν κυκλοφορήσει. Όλα όσα ήθελε η μουσική βιομηχανία, ισχυρίζεται η Styrene, ήταν για αυτήν "να επαναλάβω το Germ Free Adolescents. Ποτέ δεν είχα την ευκαιρία (να κάνω άλλα πράγματα), πράγμα που δεν με ενδιέφερε καθόλου σαν τραγουδοποιό". Αλλά γιατί το να γεμίσεις ένα άλμπουμ στο μεγαλύτερο μέρος με παλαιά τραγούδια που η Styrene θα μπορούσε να είχε ηχογραφήσει ως μέρος των X-Ray Spex πίσω στο 1980, είχε κάνει κάνει την μπάντα να διαρκέσει τόσο; "Όταν κάνω άλμπουμ", έλεγε η Styrene, "προσπαθώ να απαλλαγώ από τα παλαιά τραγούδια πρώτα, πριν βάλω τα καινούρια μου, επειδή έχω πάρα πολλά. Έτσι προσπαθώ να διατηρώ μία συνέχεια".
Τα ορίτζιναλ μέλη των X-Ray Spex, Paul Dean (μπάσο) και Lora Logic παίζουν στο Conscious Consumer. Ένα μέλος των Kula Shaker, που το 1996 θα κέρδιζε σημαντική επιτυχία στα Αγγλικά charts με το "Tattva", έπαιξε κιθάρα με ψευδώνυμο. Αν και κάπως πιο ήσυχη σε σχέση με τις ηχογραφήσεις στα τέλη των 70'ς, είναι μία αξιόλογη προσπάθεια που βρίσκει την Styrene να συνεχίζει να εξετάζει την κουλτούρα του καταναλωτή σε τραγούδια όπως το "Junk Food Junkie" και να μπαίνει σε πιο πνευματικές αναζητήσεις σε κομμάτια όπως το "Prayer for Peace" και το "India". Το "Crystal Clear", μία σχετικά πρόσφατη σύνθεση, ίσως έχει την πιο pop προσέγγιση από οτιδήποτε άλλο ηχογράφησε.

India (1995)

Αλλά όταν ήρθε ο καιρός να προωθήσει τον δίσκο, το ΄comeback΄ των X-Ray Spex έσβησε πριν αρχίσει. Η Styrene είχε φτιάξει μία μπάντα για να κάνει περιοδείες, αλλά χτυπήθηκε από ένα πυροσβεστικό όχημα, πράγμα που την έθεσε εκτός αποστολής για αρκετούς μήνες. Όταν ήταν έτοιμη να ξεκινήσει, θα τσακωνόταν με τον ατζέντη της μπάντας, ο οποίος κατάφερε να πείσει τους άλλους μουσικούς να κάνουν περιοδεία χωρίς την Poly. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο οι X-Ray Spex έπαιξαν στην πραγματικότητα με διαφορετικό τραγουδιστή, λέγοντας στο κοινό ότι εξαιτίας απρόβλεπτων καταστάσεων δεν μπορούσε η Poly να είναι μαζί τους. Δηλαδή σαν να έλεγαν οι Rolling Stones στο κοινό, ότι ο Mick Jagger ήταν αδύνατον να έρθει σήμερα, έτσι θα καλωσορίσετε αυτόν τον άγνωστο που βρίσκεται στη θέση του;

Cigarettes (1995)

Τελικά η Styrene έπρεπε να ξεκινήσει νομικές διαδικασίες εναντίον των μουσικών για να τους εμποδίσει να χρησιμοποιήσουν το όνομα της μπάντας. Άσχετα με την έκβαση αυτή, η Styrene ήταν αποφασισμένη να συνεχίσει να γράφει οτιδήποτε την ενδιέφερε, είτε αυτό προερχόταν από μία διαφήμιση, είτε από ένα άρθρο στην εφημερίδα ή εξαιτίας της συνείδησης της ως Hare Krishna. Μετά, είχε γίνει χαμός με το νέο πρότζεκτ της Flower Aeroplane, το οποίο είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον μιας μεγάλης δισκογραφικής. "Ήταν κάτι πολύ ωραίο που έκανα με δυο φίλους μου. Ένας από αυτούς ήταν θεραπευτής και αποφασίσαμε να κάνουμε μία θεραπευτική δουλειά, αλλά με επιρροές από την rock. Πνευματική, θεραπευτική, αλλά pop και rock επίσης".
Θεραπευτική μουσική μετά από το Germ Free Adolescents 😂; Πιο πιθανόν μία υπόθεση της Styrene να συνεχίσει να λέει "Oh Bondage! Up Yours!", σαν ενήλικας που ήθελε να συναντήσει την μουσική βιομηχανία με δικούς της όρους, ακόμα κι αν αυτό είχε πάρει το μεγαλύτερο μέρος μίας εικοσαετίας.

Η Styrene πέθανε από καρκίνο το 2011 σε ηλικία 53 χρονών.

Oh Bondage! Up Yours!

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ

Germ Free Adolescents (1978, Caroline)

Ένα από τα επιδραστικά πρώιμα άλμπουμ της punk. Η επανέκδοση σε CD προσθέτει αρκετά αρχικά τους singles.

Conscious Consumer (1995, Receiver, UK)

Πιθανώς όχι τόσο αλλόκοτο όσο οι θερμοί οπαδοί της punk θα ήθελαν, αλλά βρίσκει την εκκεντρική γραφή της Styrene άθικτη σε ένα πιο ατόφιο rock περιεχόμενο από το υλικό που ηχογραφήθηκε από την πρώτη ενσάρκωση της μπάντας.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ