THE SOUNDS OF SYNANON

Paradise Incorporated

Το Synanon, ήταν το πρώτο πρόγραμμα αποκατάστασης και επανένταξης στην κοινωνία από τα ναρκωτικά-χωρίς γιατρούς-που ιδρύθηκε από τον Charles “Chuck” Dederich το 1958 στην Santa Monica της Καλιφόρνια. Ένα μέρος όπου διάσημοι μουσικοί της jazz, αλλά και τα τέκνα μεγάλων σταρ του Χόλιγουντ ζούσαν σε κοινότητα μαζί με ανθρώπους απλούς της μεσαίας τάξης και αγρότες.

Greg Dykes & the Synanon Choir - Arise, Shine (1969)

Αφού πρώτα η μικρή του ομάδα, που λεγόταν "Tender Loving Care," κέρδισε σημαντική ανταπόκριση, ο Dederich ονόμασε την κοινότητα Synanon Foundation. Το Synanon είναι μία λέξη δικής του επινόησης, που περιέχει την ομαδικότητα-togetherness (“syn”) μαζί με το άγνωστο-unknown(“anon”). Στον Dederich αποδίδεται η φράση "today is the first day of the rest of your life", που έχει γίνει η έμπνευση πολλών μουσικών από εκείνη την εποχή ως τις μέρες μας.
Το πρόγραμμα στο Synanon ξεκίνησε ως διετής παραμονή (ιδρυματισμός) στο ίδρυμα, αλλά ο Dederich σύντομα αποφάσισε ότι τα μέλη του δεν θα μπορούσαν ποτέ να τελειώσουν το πρόγραμμα, επειδή μία πλήρης ανάκαμψη ήταν αδύνατο να επιτευχθεί. Το πρόγραμμα βασιζόταν σε μαρτυρίες των μελών κάθε γκρουπ για τις ταλαιπωρίες τους, για την ανάγκη υποτροπής τους και για το ταξίδι τους στην ανάκαμψη. Στην ουσία κάθε μέλος έπαιρνε τον ενεργό ρόλο ενός θεραπευτή, εκφράζοντας ανοικτά τις πιό προσωπικές του σκέψεις και απόψεις για τα υπόλοιπα μέλη. Στις αρχές του 1960, το Synanon είχε επίσης γίνει μία εναλλακτική κοινότητα, προσελκύοντας κόσμο με την έμφασή του να ζει κάποιος αυτοελέγχοντας την ζωή του, όπως ήταν ο σκοπός του προγράμματος από κάθε γκρουπ που έλεγε την αλήθεια για αυτά που αισθανόταν στα υπόλοιπα μέλη, πρόγραμμα που έμεινε γνωστό ως "Synanon Game." Η εμπειρία του Chuck Dederich στο LSD, όπως επίσης η μελέτη του μυστικισμού του Emerson τον έπεισαν για την γενική διπολικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Και το "game" έγινε ένα όχημα για την έκφραση αυτής της πεποίθησης. Τα όρια ανάμεσα στο τι λεγόταν μέσα στο "game" και τι εκφραζόταν έξω από αυτό ήταν πολύ συγκεκριμένα. Το ενδιαφέρον του "game" στα ατομικά προβλήματα και αδυναμίες αντιπροσώπευε μόνο την μία πλευρά της αλήθειας. Έλεγχος πάνω στα μέλη των γκρουπ συνέβαινε κατά το πρόγραμμα αυτό. Το "Game" είχε θεωρηθεί ως θεραπευτικό εργαλείο, εν είδει group therapy ή αλλιώς σαν μία μορφή "κοινωνικού ελέγχου", κατά το οποίο τα μέλη έφταναν μέχρι το σημείο να ταπεινώνει ο ένας τον άλλο, ενθαρρύνοντας την έκθεση των πιό εσωτερικών αδυναμιών του καθενός. Είσαι τόσο άρρωστος όσο είναι και τα μυστικά σου. Ο Dederich άρχισε να πιέζει ως προς την παραμονή των ασθενών στο πρόγραμμα και όχι για την έξοδο από αυτό. Κάθε ασθενής θα έπρεπε να "επιστρέψει" ό,τι είχε κερδίσει από την συμμετοχή του στο πρόγραμμα, εξακολουθώντας να αποτελεί μέλος στο πρόγραμμα για άλλους ασθενείς που ολοένα και έρχονταν στο Synanon. Τα πράγματα άρχισαν να γίνονται παράξενα. Ο Dederich είδε το λάθος που έκαναν τα άλλα κέντρα. Άφηναν τους ασθενείς να επιστρέψουν στον πραγματικό κόσμο. Και αυτό ήταν μεγάλο λάθος. Τα ποσοστά της επιτυχίας έπεφταν από την στιγμή που οι εξαρτώμενοι αφήνονταν να επιστρέψουν στην προηγούμενη ζωή τους.
Το Synanon ενθάρρυνε την αρχή, το μέσον αλλά ποτέ το τέλος του προγράμματος.

Greg Dykes & the Synanon Choir - Quiet Sky (1969)

Δεν άργησε να φανεί που στόχευε η ύπαρξη του Synanon. Η παρεχόμενη βοήθεια για την αποκατάσταση και την επανένταξη στην κοινωνία ήταν ένα υπο-προιόν, της ανώτερης αποστολής που είχε ο Dederich. Τα μέλη του Synanon άρχισαν να διαμαρτύρονται ότι δεν είχαν την ελευθερία να επικοινωνήσουν με τους δικούς τους. Οι κριτικές φούντωναν. Μερικοί το απεκάλεσαν αίρεση. Όλοι έδειχναν με το δάκτυλο τον ιδρυτή του, ο οποίος δεν έκανε καν προσπάθεια να εκφέρει δημόσια άποψη για τις κατηγορίες. Το Synanon δεν ήταν πιά απλά ένα ίδρυμα για την αποκατάσταση και την επανένταξη στην κοινωνία. Ήταν ένας τρόπος ζωής. To 1974 το Synanon ξεκίνησε διαδικασίες για να αναγνωριστεί ως θρησκεία.

Synanon Prayer

Ο οργανισμός είχε προβλήματα με το IRS και είχαν αντιληφθεί, ότι έχοντας αναγνωριστεί ως θρησκεία θα σήμαινε εξαίρεση από την φορολογία. Τον ίδιο χρόνο στα μέσα της δεκαετίας του '70, ξεκίνησε και η βία. Ο Dederich που ποτέ δεν έβλεπε με καλό μάτι την ύπαρξη παιδιών στον οργανισμό, άρχισε πιά απροκάλυπτα να διατυμπανίζει ότι όποιοι ήθελαν παιδιά δεν θα έπρεπε να βρίσκονται εκεί. Οι άνδρες πιέζονταν να κάνουν στείρωση και μερικές έγκυες γυναίκες πιέζονταν να κάνουν έκτρωση. Μετά τον θάνατο της γυναίκας του Betty το 1977, ο Dederich δεν είχε πιά καμία αναστολή να δείξει τον πιό σκοτεινό εαυτό του.

Women of Synanon

Οι γυναίκες στο Synanon έπρεπε να ξυρίζουν τα κεφάλια τους και τα παντρεμένα ζευγάρια ωθούνταν να χωρίσουν και να πάρουν νέους συντρόφους. Λέγεται ότι γύρω στα 600 ζευγάρια χώρισαν τον επόμενο χρόνο, ενώ η αρχή είχε γίνει από την ίδια του την κόρη. Το Synanon έχει χρεωθεί για ανάμιξη σε αρκετές εγκληματικές δραστηριότητες, όπως η εξαφάνιση της Rose Lena Cole γύρω στα τέλη του 1972 ή αρχές του 1973. Αυτή είχε δραπετεύσει από το Synanon και έστειλε μερικά γράμματα στην οικογένειά της στο Σαν Φρανσίσκο, εκφράζοντας το φόβο της μήπως βρεθεί από τους "Imperial Marines" και γυρίσει πίσω χωρίς την θέλησή της. Στο τελευταίο της γράμμα είπε ότι δεν θα ερχόταν ξανά σε επαφή με το σπίτι της μέχρι να γίνει 18 χρόνων, ώστε να μην μπορεί να επιστρέψει στο Synanon χωρίς την θέλησή της. Η Cole είχε λάβει μία δικαστική εντολή να εγγραφεί ξανά στο Synanon πριν εξαφανιστεί. Από τότε ποτέ δεν την είδε ή την άκουσε ξανά κανείς.
Αρχικά το Synanon δεν υποστήριζε την βία, ωστόσο ο Dederich αργότερα άλλαξε τους κανόνες. Θα μπορούσε να ασκηθεί βία όταν απαιτούνταν. Πολύ από την βία από το Synanon είχε μεταφερθεί στον έξω κόσμο από ένα γκρουπ μέσα στο Synanon που λεγόταν "Imperial Marines." Πάνω από 80 βίαιες ενέργειες διαπράχθηκαν συμπεριλαμβανομένων μαζικών ξυλοδαρμών, που έστειλαν στα νοσοκομεία εφήβους και ράντσερ που ξυλοκοπήθηκαν μπροστά στα μάτια των οικογενειών τους. Όσοι έφευγαν από το ίδρυμα είχαν το ρίσκο να υποστούν φυσική βία ως "κοπανατζήδες" και ένα πρώην μέλος με το όνομα Phil Ritter, χτυπήθηκε τόσο σοβαρά που κατέληξε. Το Synanon τελικά έκλεισε στην Santa Monica το 1991, ως αποτέλεσμα νομικών προβλημάτων, που περιλάμβαναν την κατάργηση του αφορόλογητου που είχε καταφέρει, όπως επίσης και με την κατηγορία της τρομοκρατίας. Αποκαλέστηκε μία από τις πιό βίαιες και επικίνδυνες αιρέσεις που γνώρισε ποτέ η Αμερική.

Greg Dykes (Esther Phillips-vocals) - I Will Greatly Rejoice (1969)

Το Synanon όμως δεν ήταν πάντοτε μία παρανοική λατρεία που συνίστατο από τους πάντα συμμορφώμενους ακόλουθους ενός διψασμένου για εξουσία ιδρυτή, αν και υπήρχαν φορές που τα πράγματα γίνονταν λίγο τρελά και πολλές φορές διαπράχτηκαν αδικίες.
Αντίθετα ξεκίνησε ως ένα τίμιο, κοινωνικό πείραμα σχεδιασμένο να μεγιστοποιήσει την ανθρώπινη προοπτική σε ένα χαοτικό μεταμοντέρνο κόσμο. Πολλοί celebrities της εποχής επαίνεσαν το Synanon για την άριστη δουλειά και την ουσιαστική βοήθεια που τους παρείχε.

Esther Phillips

Έτσι παρά τις αντιπαραθέσεις και την πτώση του το πρόγραμμα Synanon πιστώνεται ότι γιάτρεψε μερικούς ανθρώπους από τις συνήθειές τους.
Για παράδειγμα τουλάχιστον προσωρινά τους εξαρτημένους από την ηρωίνη jazz μουσικούς Frank Rehak, Arnold Ross, Joe Pass και Art Pepper (ο Pepper συζήτησε πολύ τις εμπειρίες του από το Synanon στην αυτοβιογραφία του Straight Life) και τον ηθοποιό Matthew "Stymie" Beard.

Synanon Saturday Night Open House Party

Τα μεταπολεμικά χρόνια της jazz σηματοδοτήθηκαν με την έκρηξη της bop: οι εκπληκτικοί νέοι ήχοι των Charlie Parker, Dizzy Gillespie, Bud Powell, Thelonious Monk, Max Roach και πολλών ακόλουθων και μιμητών τους. Αλλά με αυτή την χαρούμενη ηχητική επανάσταση ήρθε και η κατάρα της στην άνοδο της κουλτούρας των ναρκωτικών και στη μιζέρια του εθισμού, της κατάθλιψης και σε πολλές περιπτώσεις του αυτοτραυματισμού. Αυτό συνήθως προκαλείτο από ένα τυφλό μιμιτισμό σε ταλαιπωρημένους ήρωες όπως ο Parker και ο συχνά προαγόμενος μύθος ότι οι ουσίες όπως η ηρωίνη ήταν καταλυτικές για την μουσική αυθεντικότητα και ευφυία.

Είναι αδύνατον να εξηγηθεί καθαρά γιατί τόσο πολλοί ευφυείς μουσικοί (όπως και ηθοποιοί και καλλιτέχνες γενικότερα) χρησιμοποιούν ναρκωτικά. Σε μερικές περιπτώσεις καταφεύγουν μόνοι τους, ελπίζοντας να ξεπεράσουν την κατάθλιψη και άλλα θέματα πνευματικής υγείας, χωρίς να πρέπει να πάρουν με ιατρική συνταγή διάφορα φάρμακα που θα τους κατέβαλλαν. Σε άλλες περιπτώσεις, ελπίζοντας να βρεθούν σε ένα ανώτερο επίπεδο, όπου θα μπορούσαν να αναστείλουν τη λειτουργία του μυαλού, ώστε να μπορέσουν να δημιουργήσουν ελεύθερα. Και μετά υπάρχουν και εκείνοι που δεν εμπιστεύονται τον εαυτό τους στη σκηνή ή χρειάζονται τα ναρκωτικά για να ωθήσουν το ενεργειακό τους επίπεδο ή θέλουν να καλμάρουν ή να κοιμηθούν αμέσως ή να ξυπνήσουν νωρίς. Σε όλες τις περιπτώσεις ό,τι ξεκινάει σαν το ένα ή το άλλο, εξελίσσεται σε συνήθεια. Αυτή η κατάρρευση στον εθισμό των ναρκωτικών ήταν τόσο κοινή στην Νότια Καλιφόρνια και αρκετοί περίφημοι jazz μουσικοί έγιναν θύματα της κατάρας. Ένας από αυτούς ήταν ο κιθαρίστας φαινόμενο Joe Pass, που γεννήθηκε ως Joseph Passalacqua στο New Brunswick στο New Jersey το 1929.

Joe Pass (Synanon Septet) - Progressions (1962)

Ο Pass έγινε επαγγελματίας μουσικός ενώ ήταν στο γυμνάσιο, παίζοντας σε μπάντες swing, μετά από δύο χρόνια θητείας στους πεζοναύτες πριν εγκατασταθεί στο Los Angeles, όπου η πρώιμη υπόσχεση μίας ζωής αφιερωμένης στη μουσική οδηγούσε στον εκτροχιασμό και στον εθισμό από τα ναρκωτικά. Πέρασε χρόνια στη φυλακή και σχεδόν τέσσερα χρόνια στο νοσοκομείο δημόσιας υγείας στο Fort Worth προτού πάει στην θεραπευτική κοινότητα στο Synanon, όπου η επίμονη θετική του έκθεση στην μουσική και οι μουσικοί του σύντροφοι τελικά θεράπευσαν τον εθισμό του στην ηρωίνη.

Synanon Septet

Το 1962, ο Pass σχημάτισε μία μπάντα που αποτελείτο από ασθενείς του Synanon και ηχογράφησαν ένα άλμπουμ με τίτλο Sounds of Synanon. Αυτό ήταν και το ντεμπούτο άλμπουμ του μεγάλου κιθαρίστα της jazz, φτιαγμένο στα Pacific Jazz στούντιο στο Los Angeles τον Ιούλιο του 1962, όπου ο Pass ένωσε τις δυνάμεις του με άλλους μουσικούς που βρίσκονταν και αυτοί στο Synanon, σαν εορτασμός για τις θεραπευτικές δυνάμεις του προγράμματος.

Joe Pass (Synanon Septet) - Aaron's Song (1962)

Το Synanon επίσης παρείχε ένα κοινωνικό "εμβόλιο" για την υπόλοιπη Αμερικανική κοινωνία με το να κρατάει τα εγκληματικά στοιχεία μακριά από τους πολίτες. Το Synanon ξεπήδησε μέσα από το περιεχόμενο της ουτοπικής ιδεολογίας και πράξης. Η ουτοπική ιδεολογία βασισμένη στις εσχατολογικές Ιουδαικές-Χριστιανικές και άλλες θρησκευτικές παραδόσεις, ιστορικά έχει βρει πρόσφορο έδαφος στην Βόρεια Αμερική. Ακόμα και το κλασικό έργο του Thomas More του 16ου αιώνα, Utopia, έθετε το πρόσφορο έδαφος αυτού που αποκαλείτο New World. Οι περισσότερες Αμερικανικές "ουτοπίες" έχουν βρει την καθιερωμένη έκφρασή τους μέσα από μορφές κοινοτήτων ή ημι-κοινοτήτων συχνά συνδεδεμένων με συγκεκριμένες αντιλήψεις σχετικά με το τι προμηνύεται στον Παράδεισο ή τι γίνεται μετά τον θάνατο.
Το Synanon είχε μερικά πολύ ωραία πάρτυ, χάρη στο γεγονός ότι τόσο πολλοί jazz μουσικοί ήταν εκεί για να ξεπεράσουν την συνήθεια που είχαν στα ναρκωτικά.

Hoopla-Synanon's Own Dance

Το κομμάτι που ανοίγει το δίσκο "C.E.D" είναι αφιερωμένο στον ιδρυτή του Synanon και συντονιστή Charles E Dederich, πρώην αλκοολικό. Η κιθάρα του Pass οδηγεί  το δρόμο με μερικά λαμπρά σημεία πάνω από το ακούραστο ρυθμό των ντραμς και τον μπασίστα Ronald Clark, ενώ στο bluesy "Aaron’s Song" και ο τρομπετίστας Allan και ο Ross παίζουν σταθερά και εκφραστικά.

Joe Pass (Synanon Septet) - C.E.D. (Recorded 1964)

Ο Pass είναι χαλαρός και επινοητικός στο "Stay Loose" και στο "Projections" δίνει την δυνατότητα στον Greg Dykes να δείξει το σθένος του στο βαρύτονο κόρνο.

Synanon's Jazz Band Santa Monica (1962)

Το επακόλουθο του τίτλου του τρακ "Self-image" ήταν κρίσιμο για τους παίκτες και μέσα στα εννέα του λεπτά ο τόνος του Allan γίνεται η εστία για όλους. Ο τόνος του Allan είναι απαλός και τρυφερός ακόμα κι όταν φτάνει ψηλά, ο Dykes παίζει με προκλητική δημιουργία, το παίξιμο του Pass είναι η προσωποποίηση της ομορφιάς και της εφευρετικότητας και το σόλο του Ross, ήσυχα και στοχαστικά γραμμένο, μοιάζει να αποτελεί πρότυπο της αυτο-εξέτασης της ζωής και της συμπεριφοράς που ζητούνταν τον πρώτο καιρό στο Synanon.

Joe Pass (Synanon Septet) - Self-image (1962)

Η επανέκδοση στην Fresh Sound είναι ένα διαμάντι, όχι μόνο επειδή περιέχει τα σπάνια τρακς του Synanon, αλλά επίσης εκείνα από ένα άλλο άλμπουμ του 1962 με τον Pass σε ένα τρίο με τον "αδελφό" του στο New Jersey στο όργανο, Richard “Groove” Holmes και τον τοπικό ντράμερ Lawrence Marable. Αυτό δεν είναι το κλασικό θορυβώδες όργανο του Jimmy Smith, αλλά πιό περίπλοκο, σύνθετο και ανεπαίσθητο. Ακούστε την γαλήνια μπαλάντα "It Might As Well Be Spring" με το μελωδικό χάδι του Holmes πάνω από τις χορδές του Pass ή το bop classic "Moose the Mooche" του Parker, όπου η διάδραση κιθάρας-όργανου είναι τέλεια.

Pass-Holmes-Marable - It Might As Well Be Spring (1962)

Το "Groove’s Bag" είναι ένα παραπλανητικά απλό έργο με τον Holmes ασταμάτητο στο ανελέητο swing και τον Pass να τον πλαισιώνει πολύ καλά. To "Sweatin’" είναι ένας εύστοχος τίτλος για το κομμάτι που ανοίγει τον δίσκο με τόση έξαψη για να ανακοινώσουν τον εαυτό τους. Το σόλο του Pass στο "Jeannine" του Duke Pearson είναι μικρό και μεγαλοπρεπές και η σύνθεση του Holmes "Minor Surgery" είναι μία σύσκεψη του τρίο, σπάνιας ευφυίας, σε ένα session κάποτε ξεχασμένο αλλά πιά στη διάθεσή μας μετά από περισσότερο από μισό αιώνα.

Pass-Holmes-Marable - Groove’s Bag (1962)

Joe Pass on Guitar, Greg Dykes on Trombone, Dave Hall on trumpet, Arnold Ross on piano , Ron Clark on Bass and Bill Crawford on drums

Ο Greg Dykes το 1969 με την ορχήστρα του Synanon και την συμμετοχή διασήμων καλλιτεχνών που μετείχαν στο πρόγραμμα, όπως η Esther Phillips, έκανε το υπέροχο Prince Of Peace (Epic BN 26475)1969, με το ίδιο όνομα Sounds Of Synanon, αποσπάσματα του οποίου μπορείτε να ακούσετε στην αρχή του παρόντος άρθρου. Ο υπότιτλος ΄a rock-jazz cantata΄ περιγράφει ακριβώς αυτό το πολύπλοκο και φιλόδοξο άλμπουμ, που αξίζει να ακούσει κάθε μουσικός φίλος.  

Αυτή ήταν η ιστορία ενός καινοτόμου προγράμματος που ξεκίνησε με ελπίδες και κατέληξε σε τρέλα. Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το βιβλίο του δικηγόρου Paul Morantz, From Miracle to Madness, ο οποίος είναι και αυτός που συνέβαλε στον τερματισμό της λειτουργίας της θεραπευτικής κοινότητας της Santa Monica.
Ακόμα και στις μέρες μας παραρτήματα του Synanon λειτουργούν με επιτυχία σε διάφορα μέρη όπως: http://eurad.net/en/news/drug_treatment_+_recovery/EURAD+visit+residential+community+Synanon%2C+Berlin.9UFRvG03.ips.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ