Christian Rock

why should the devil have all the good music? 

Η Χριστιανική ροκ (Christian Rock) είναι η κατηγορία αυτή της μουσικής σκηνής που ονομάζεται Contemporary Christian Music (CCM), η οποία γράφτηκε για να εκφράσει την προσωπική πίστη ή την πίστη μιάς κοινότητας σχετικά με την Χριστιανική ζωή και αφοσίωση. Μετά το 1960 και μέχρι σήμερα στον Δυτικό Χριστιανικό κόσμο και δη στην Αμερική δημιουργήθηκαν πολλά και ποικίλα γένη αυτής της μουσικής σκηνής, συχνά διακρινόμενα από την τεχνική, το στυλ, το περιεχόμενο, το θέμα αλλά και τον γεωγραφικό χώρο. Στο αρχικό της στάδιο την δεκαετία του 1950 επηρεάστηκε από την gospel αλλά και την country. Ας ξετυλίξουμε το νήμα από την αρχή όμως:
Ήταν το 1957 όταν ο Elvis Presley έβγαζε το gospel άλμπουμ του Peace in the Valley. Ο κόσμος ήταν διχασμένος. Υπήρχε πάντα στη σκέψη ο ορισμός που είχε δώσει το 1952 ο Archibald Davison, ένας διδάκτορας του Χάρβαρντ, για τον ήχο που έπρεπε να έχει η εκκλησιαστική μουσική εντελώς αντίθετο από τον ήχο της ροκ μουσικής, η οποία ξέφευγε από τις Χριστιανικές νόρμες με τα παθιασμένα φωνητικά, τα δυνατά riff των κιθάρων και τους υπνωτικούς ψυχεδελικούς ρυθμούς.
Το He Touched Me ήταν το 3ο gospel άλμπουμ του Elvis, το οποίο και πούλησε πάνω από 1 εκ. αντίτυπα μόνο στην Αμερική και στάθηκε η αφορμή για να κερδίσει ο Elvis το 2ο από τα τρία Grammy του. Το 1960 η ροκ αναπτύχθηκε και κέρδισε ολοένα και περισσότερους οπαδούς ανά τον κόσμο. Το 1966 οι Beatles βρέθηκαν σε μεγάλες φασαρίες, αν και ήταν το πιο δημοφιλές γκρουπ που πάτησε στη γη, όταν ο John Lennon αστειευόμενος εξέφρασε την γνώμη ότι οι Beatles είχαν γίνει πιο δημοφιλείς από τον Χριστό. Οι στίχοι που χρησιμοποιούνταν από τα περισσότερα ροκ γκρουπς, σχετικά με τα ναρκωτικά ή την σεξουαλικότητα απομάκρυναν τον Χριστιανικό κόσμο από την ροκ  και οι Rolling Stones βγάζοντας το Sympathy For the Devil, διεύρυναν ακόμα περισσότερο το χάσμα. Από το 1966 υπήρχαν αρκετά γκρουπ που έπαιξαν αυτή την κατηγορία της CCM, χωρίς όμως να υπάρχει ακόμα κατηγοριοποίηση εκείνη την εποχή. 

Ας ξεκινήσουμε από τους Byrds και ένα τραγούδι γραμμένο από τον Pete Seeger το 1959. Οι στίχοι του είναι παρμένοι από τον Εκκλησιαστή. Τέλη του 1965 οι Byrds το κάνουν νο 1 στην Αμερική, και συγχρόνως το νο1 pop/rock τραγούδι με τους αρχαιότερους αυθεντικούς στίχους.

the Byrds-Turn!Turn!Turn!(1965)

Ανάμεσα σε αυτά τα γκρουπ ήταν οι Joystrings οι οποίοι το 1964 μοιράζονταν με τους Beatles το top 50 της Αγγλίας,

The Joystrings - Keep Me in Your Love (1966)

αλλά και οι Crusaders, ένα garage/rock γκρουπ με ένα από τα πρώτα gospel/rock άλμπουμ.

Crusaders-Praise We The Lord (1966)

Αξίζει τον κόπο να διαβάσουμε στο τέλος του βίντεο που ακολουθεί από τους πρωτοπόρους του είδους Mind Garage, πως έγραψαν το τραγούδι τους, πως καλύφθηκε από την τηλεόραση της εποχής, μεταδιδόμενο σε εκκατομύρια πιστούς και πως χρησιμοποιείτο από την Εκκλησία, από την Νέα Υόρκη ως την Ουάσινγκτον.

Mind Garage-Electric Liturgy (1967)

Τον αποκαλούσαν "Πατέρα της Χριστιανικής ροκ" και το 1969 έβγαλε το πρώτο του Jesus rock άλμπουμ Upon This Rock. 

Larry Norman - Why Should The Devil Have All The Good Music? (1972)

Άλλος ένας πρωτοπόρος της Χριστιανικής ροκ είναι και ο Randy Stonehill

Randy Stonehill - Song for Sarah (1976)

Από αυτούς και κατά την διάρκεια των χρόνων μέχρι το 1980, πολλοί καλλιτέχνες έπαιξαν την συγκεκριμένη κατηγορία της Christian Rock. Παρακάτω ακολουθεί ακουστικό υλικό. Ετοιμαστείτε άλλοτε για δυνατές ροκ συγκινήσεις και άλλοτε για πιο soft (folk) ήχο, καθώς δύσκολα πηγαίνει το μυαλό ενός μη μηυμένου σε αυτά τα ακούσματα, ότι υπήρχε περίπτωση να ακούσει ροκ ήχο με θρησκευτικό στίχο.

O Θεός έδωσε στον Μωυσή τον Δεκάλογο (Δέκα Εντολές). Οι progressive rock Salamander μας δίνουν την δική τους rock εκδοχή από το 1971 από το concept υπέροχο άλμπουμ τους.

Salamander - Prelude (1971)

Ο gospel Oden Fong με το πρώτο του άλμπουμ Come for the Children δίνει διδαχές με μια ποικιλία μουσικών στυλ.

Oden Fong -  White Eagle (1979)

Μεταφερόμαστε στο υψίπεδο που βρίσκεται στα όρη της Ιουδαίας, εκεί που είναι χτισμένη η Ιερουσαλήμ. Όλα αυτά υπό τα δυναμικά σόλο των Gentle Faith.

Gentle Faith-Jerusalem (1976)

Δυναμικό και με τον Evan Williams να παίζει fuzz guitar διαχωριζόμενη στα κανάλια. Ένας πολύ σπάνιος δίσκος αντικείμενο ζήτησης από τους συλλέκτες.

Harvest Flight - One in The Spirit (1971)

Παίρνοντας το όνομά τους από τον Ιησού του Ναυή, βγάζουν το μοναδικό και πολύ δυναμικό άλμπουμ τους το 1973, God Spoke...And Said "Lead My People"

Joshua - The Word (1973)

Οι ψυχεδελικοί Seth το 1974 έβγαλαν τον ομώνυμο δίσκο τους με όλα τα κομμάτια να αναφέρονται στον Χριστό. 

Seth-Help the Man (1974)

Ζήτα και θα σου δοθεί μας λένε οι Shekina Glory από το 1976.

Shekina Glory-Ask(1976)

Χαρακτηρίστηκαν από την μουσικότητα που τους διέκρινε και έκαναν την είσοδό τους στο χώρο αυτό το 1977, αν και είχαν καθιερωθεί από τις αρχές του 1970 όπου και ξεκίνησαν, με πιο jazz, R&B και funky ήχο.

Sweet Comfort Band-Get Ready (1977)

Από 12 μέλη απαρτιζόταν το παρακάτω συγκρότημα και μαζί με τους It's A Beautiful Day ήταν από τα πρώτα συγκροτήματα που χρησιμοποίησαν βιολί και τσέλο. Κιθαρίστας τους ήταν ο Glenn Schwartz πρώην κιθαρίστας των James Gang που όταν έφυγε αντικαταστάθηκε από τον Joe Walsh.

All Saved Freak Band - There Is Still Hope In Jesus - My Poor Generation (1973)

Με folk ήχο οι The Alethians μας περιγράφουν την ώρα της Σταύρωσης, από το 1973.

the Alethians-Three Crosses (1973)

Αποτυπωμένο μόνο σε ένα 45άρι δίσκο το πολύ δυναμικό σε φωνητικά και κιθάρα τραγούδι που περιγράφει τον Ιησού.

Stonewood Cross- Magic Man (1975)

Από τον ομώνυμο δίσκο τους το 1972 οι Ron Salisbury and JC Power Outlet μας λένε με μια πολύ δυναμική σύνθεση ότι έρχεται μετά από πολύ καιρό η ενοποίηση του σώματος του Χριστού με την νέα εκκλησία.

Ron Salisbury and JC Power Outlet-Long Time Comin' (1972)

Folk/rock ήχος για τους Caedmon από το 1978 να μας τραγουδάνε την παραβολή των 10 μωρών παρθένων.

Caedmon-Ten Maidens Fair (1978)

Για την πίστη μας τραγουδάνε οι folk/rock Grace το 1979. Στο εξώφυλλο του πολύ όμορφου άλμπουμ τους απεικονίζεται ο Σπορέας.

Grace-Faith (1979)

Στον επίσης εξαιρετικό δίσκο τους η βραβευμένη με Grammy, Pam Mark Hall μας ταξιδεύει.

Pam Mark Hall-Love Not The World (1975)

Εδώ οι υιοί της βροντής (Βοανεργές), (Ιάκωβος και Ιωάννης), το 1972 μας τραγουδάνε με αισιοδοξία και αλληγορικά ότι η μέρα διαδέχεται την νύχτα.

Sons of Thunder-Day follows Night (1972)

Από την Γερμανία οι Oikoumene από το 1976 με folk/rock ήχο.

Oikoumene - Fredoom and Unity Add Up (1976)

Blues/rock το επόμενο γκρουπ το 1990 και χωρίς μπάσο και ντραμς τραγουδάνε gospel τραγούδια από τους James D. Vaughan, Blind Willie Johnson και Rev. Gary Davis.

Glenn Kaiser & Darrell Mansfield: Shaky ground (1990)

Ο κατάλογος με τα γκρουπ που έπαιξαν αυτό το είδος της Contemporary Christian Music είναι πολύ μακρύς και τα τραγούδια που δεν εισήλθαν στο άρθρο πολυάριθμα και υπέροχα. Σε αυτό το κανάλι του youtube μπορείτε να βρείτε πολλά αξιόλογα τραγούδια από την Χριστιανική Ροκ (Christian Rock): https://www.youtube.com/channel/UCMTTgaMreO8-2NuBc1VvyRQ

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

LAURA NYRO 

Η Laura Nyro (Λώρα Νίρο) υπήρξε μια από τις σημαντικότερες γυναικείες μορφές στο τραγούδι και στην συγγραφή τραγουδιών, κατά την δεκαετία του '60 και του '70. Οι στίχοι της ποιητικοί, η φωνή της βαθιά συναισθηματική, συνδύασε καλειδοσκοπικά με τρόπο που θα ζήλευε και αλχημιστής την gospel, τη soul, τη folk και την jazz.

Laura Nyro - Poverty Train

Η Laura Nigro όπως λεγόταν, γεννήθηκε το 1947 στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης και υπήρξε ένα τρανό παράδειγμα καλλιτέχνη, που ενώ απεχθανόταν την δημοσιότητα, εν τούτοις βρήκε τρόπο να οδεύσει στην επιτυχία. Μια συγγραφέας τραγουδιών που έβαλε τα τραγούδια της πριν από τον δημιουργό τους (εαυτό της). Υπήρξε επιρροή για μια σειρά καλλιτεχνών από τον Elton John στον Jackson Browne, και από την Joni Mitchell στην Carole King και Tori Amos. Η Λώρα έγινε γνωστή όταν διάσημα ονόματα της εποχής όπως η Barbra Streisand, Frank Sinatra, Three Dog Night και οι Blood, Sweat and Tears (στους οποίους λίγο έλειψε να γίνει lead singer), κάλυψαν τραγούδια της και έπιασε χωρίς κόπο την κορυφή των top ten στην Αμερική στα τέλη του '60 αρχές '70. Φανατικός της jazz ο πατέρας της, έπαιζε πιάνο και τρομπέτα και η Λώρα μικρό κοριτσάκι τότε, επηρεασμένη κάθισε στα keyboards και ξεκίνησε να παίζει. "Πάντα τραγουδούσα" έλεγε σε συνέντευξή της το 1970. "Και από πάντα έγραφα. Έγραφα μικρά ποιήματα και από την ηλικία των 8-9 χρόνων ξεκίνησα να γράφω μικρά τραγούδια". Έφηβη πούλησε το τραγούδι που έγραψε (17 χρονών!!!!) "And When I Die" στο folk γκρουπ Peter, Paul and Mary. Η Λώρα διάβαζε ποίηση και τραγούδαγε με φίλους στις γωνιές των δρόμων Doo-wop ένα γένος της μουσικής που αναπτύχθηκε σε Αφρο-αμερικανικές κοινότητες το 1940 και κέρδισε την αγάπη του κοινού στις δεκαετίες του '50 και αρχές '60, ενώ φοιτούσε στο High School of the Performing Arts ένα εναλλακτικό Γυμνάσιο στο οποίο φοίτησαν μεταξύ άλλων και οι Eartha Kitt, Liza Minnelli και Suzanne Vega. Μεγάλες της αγάπες ήταν οι κλασσικοί Debussy και Ravel, όμως η Λώρα είχε μια τεράστια αδυναμία στον John Coltrane, τον οποίο και θαύμαζε απεριόριστα, αλλά και στον Bob Dylan με την μουσική του οποίου μεγάλωσε.

ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ

To 1966 κυκλοφορεί το πρώτο της άλμπουμ Μore Than A New Discovery, το οποίο αρχικά αγνοήθηκε από το κοινό κατά την κυκλοφορία του. Ωστόσο τέλη του '69 οι Fifth Dimension πήραν το τραγούδι της "Wedding Bell Blues" και "Blowin' Away" και το μετέφεραν στην κορυφή των chart την ίδια περίοδο που οι Blood Sweat and Tears έφταναν στο νο2 με το τραγούδι της "When I Die". Τον επόμενο χρόνο η Barbra Streisand είπε το τραγούδι της "Stoney End" και έπιασε τα top ten και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού.

Μore Than A New Discovery (1966)

Laura Nyro - When I Die

Laura Nyro - Stoney End

H Λώρα ήταν ντροπαλή σαν ερμηνεύτρια αποτέλεσμα είτε ενός οδυνηρού ταξιδιού στον κόσμο του LSD κατά την εφηβεία της, είτε σαν επακόλουθο μιας αρνητικής για πολλούς παράστασης που έκανε στο μέρος όπου η Janis Joplin, οι the Who και ο Jimi Hendrix κέρδισαν την φήμη τους, στο φεστιβάλ του Μonterey το 1967. Κι όμως ένας κυνηγός ταλέντων ο David Geffen, εντυπωσιάστηκε τόσο από την παρουσία της εκεί, που παράτησε την δουλειά του για να γίνει μάνατζερ της. Ο ίδιος αργότερα θα επόπτευε την καριέρα των Joni Mitchell, Crosby, Stills, Nash And Young, Jackson Browne και των The Eagles. Είχε πει λοιπόν ότι η Λώρα ήταν πραγματικά πολύ περίεργο πλάσμα, αλλά και ένας από τους πιο ταλαντούχους ανθρώπους που είχε γνωρίσει. Γρήγορα την σύστησε στον Πρόεδρο της Columbia, Clive Davis και σύντομα μπήκε σε ένα project μαζί με τους Bob Dylan, Santana, Spirit, Leonard Cohen και The Byrds. Το 2o άλμπουμ της Λώρα, το 1968 Eli and the 13th Confession, και προσωπικά επιτρέψτε μου, ένας από τους καλύτερους pop/rock δίσκους που έχω ακούσει ποτέ, έδειξε την αντισυμβατική της ανατροφή. Ο κόσμος το υποδέχτηκε καλά, ενώ το άλμπουμ έδωσε υλικό στους Fifth Dimension ("Stoned Soul Picnic" και "Sweet Blindness"), αλλά και στους Three Dog Night ("Eli's Coming").

Eli and the 13th Confession (1968)

Laura Nyro - Eli's Comin'

Laura Nyro - Stoned Soul Picnic

Το 1969 κυκλοφορεί το 3ο άλμπουμ της New York Tendaberry μία μίξη fusing jazz και rock με την εκπληκτική της φωνή και το πιάνο που η ίδια έπαιζε. Εκεί που η επιτυχία έμοιαζε αναπόφευκτη η Λώρα τσακώθηκε και με τους δύο τον Geffen και τον Davis, οι οποίοι και πούλησαν την έκδοση στην Columbia.

New York Tendaberry (1969)

Laura Nyro - Gibsom st

Το 1970 κυκλοφορεί το 4ο άλμπουμ της Christmas and the Beads of Sweat το λιγότερο γνωστό της άλμπουμ μιας και κανένα τραγούδι από αυτό δεν διασκευάστηκε από άλλον.

Laura Nyro - Christmas and the Beads of Sweat (1970)

Στο παρακάτω τραγούδι κιθάρα παίζει ο Duane Allman. Επίσης στην δεύτερη πλευρά του άλμπουμ συμμετέχει η Alice Coltrane με την άρπα της.

Laura Nyro - Beads of Sweat

Μετά από αυτό το άλμπουμ κυκλοφορεί το 5ο άλμπουμ της Gonna Take a Miracle, που περιέλαβε φοβερές διασκευές από τα "Dancing in the Streets" (των Martha and the Vandellas), "Da Doo Ron Ron" (The Crystals), και "You Really Got a Hold Of Me" (Smokey Robinson and the Miracles).

Gonna Take a Miracle (1971)

Laura Nyro - It's Gonna Take a Miracle

Μετά από αυτό η καριέρα της διακόπτεται νωρίς και η Λώρα ανακοινώνει ότι αποσύρεται από τα μουσικά δρώμενα, αφού όλα ξεκίνησαν τόσο πρόωρα για αυτήν, που ποτέ δεν είχε σκεφτεί να γίνει διάσημη και όταν άρχισαν να συμβαίνουν όλα αυτά στην ζωή της, διαπίστωνε ότι απλά δεν μπορούσε να το χειριστεί. Παντρεύεται και κάνει παιδί. Δυό χρόνια αργότερα έχοντας χωρίσει κυκλοφορεί το άλμπουμ της που αντανακλά τον αποτυχημένο γάμο της με τον τίτλο Smile.

Laura Nyro - Smile (1976)

Laura Nyro - I Am the Blues

Τρία χρόνια αργότερα το 1978 με το άλμπουμ της Nested την βλέπουμε πάλι να ανεβαίνει με τραγούδια διαμάντια αποδεικνύοντας ότι δεν έχει χάσει καθόλου το χάρισμα που τόσο απλόχερα της δόθηκε στην επίγεια ζωή της.

Laura Nyro - Nested (1978)

Laura Nyro - Crazy Love

Το 1984, βγάζει το Mother's Spiritual

Laura Nyro - Mother's Spiritual (1984)

Laura Nyro - Mother's Spiritual

και το 1989, το Live At The Bottom Line, ένα κονσέρτο που περιελάμβανε μερικά από τα κλασσικά της κομμάτια αλλά και νέα με ένα οικολογικό μήνυμα ("The Wild World").

Laura Nyro - Live At the Bottom Line (1989)

Laura Nyro - The Wild World

Ακολούθησαν στα επόμενα 15 χρόνια τρεις νέοι δίσκοι της. Το 1993 με το άλμπουμ Walk The Dog And Light The Light, αρνήθηκε ακόμα μια φορά να προμοτάρει το άλμπουμ, όπως και να βγουν τραγούδια του σε βίντεο κλιπ. Το συγγραφικό της ταλέντο μετατοπίστηκε με τα χρόνια σε φεμινιστικά κινήματα αλλά και στην υποστήριξη της ειρήνης γενικότερα. Και αν η ιστορία της φαντάζει κατά κάποιο τρόπο μπερδεμένη, όλο αυτό το αντιστρόφως ανάλογο σχετικά με το ταλέντο και την επιτυχία, πιθανόν να λειτουργούσε παρηγορητικά αν θεωρούσε κανείς, ότι όλα αυτά τα απροσδόκητα που συνέβηκαν στην ταραγμένη ζωή της, δεν ήταν παρά η ηχώ του συγγραφικού της ταλέντου, που ήταν γεμάτο από ρυθμικές περιελίξεις, αλλά και φωνητική ποικιλία.
Όπως έλεγε ο Elton John "η ψυχή, το πάθος που έδινε αυτή η υπέροχη καλλιτέχνης ήταν κάτι που ποτέ πριν δεν είχα ακούσει ξανά".
"Όλα έδειχναν τόσο εξωτικά στα τραγούδια της" έλεγε η φίλη της Bette Midler στον λόγο της, κατά την είσοδο μετά θάνατον της Λώρα, στο Rock and Roll Hall of Fame το 2012. "Ήταν αυτή που θα μπορούσε να κάνει, μια βόλτα στο μανάβικο της γειτονιάς να μοιάζει σαν μια νύχτα στην όπερα".
Ενώ το συνηθισμένο είναι ένας σταρ να θέλει να φύγει από την νορμάλ ζωή και να αναπνεύσει πιο ραφιναρισμένο αέρα, η Λώρα επέλεξε να ανακαλεί τα νεανικά χρόνια της, τότε που τραγουδούσε στους δρόμους προσφέροντας χαρά στους περαστικούς. Και αυτό είναι η ποιότητα από το 1ο μέχρι το τελευταίο της άλμπουμ, που παρά την απόσταση της ερμηνεύτριας μπόρεσαν και στάθηκαν τόσο κοντά στους ακροατές τους. Η Λώρα "έφυγε" από καρκίνο το 1995 σε ηλικία 49 χρόνων, στην ίδια ηλικία που είχε πεθάνει και η μητέρα της από την ίδια αιτία. Αν και δεν είχε και ούτε ακόμα έχει την αναγνωρισιμότητα που θα έπρεπε να είχε, τα τραγούδια της συνεχίζουν να ζουν.


"I'm not scared of dyin' and I don't really care/ If it's peace you find in dyin' well 
then let the time be near/ And when I die and when I'm gone/There'll be one child born in this world to carry on."

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

ΟΡΦΕΑΣ ΚΑΙ ΕΥΡΥΔΙΚΗ 

(ORPHEUS AND EURYDICE)

Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας μουσικός. Έλεγαν πως η φωνή του είχε μαγικές δυνάμεις. Γήτευε τις καρδιές των ανθρώπων. Μπορούσε να μαλακώσει και τον πιο σκληρόκαρδο άνθρωπο. Σαν έπιανε τη λύρα του ο Ορφέας και άγγιζε τις χορδές της, ο λύκος βάδιζε συντροφιά με το λαγό και η αρκούδα άκουγε μαζί με το ελάφι. Σαν έπαιζε τη λύρα του, τα νερά των ποταμών σταματούσαν τη ροή για να ακούσουν. Λεγόταν δε ότι ακόμα και οι Θεοί τα βράδια έσκυβαν από τα παλάτια τους στον Όλυμπο για να ακούσουν το τραγούδι του.

Μόλις γεννιόταν ο Ορφέας, ο θεός Απόλλων έβαλε δίπλα στο κρεβάτι του μία λύρα. Όχι οποιαδήποτε λύρα. Η λύρα αυτή ήταν μαγική. Και είχε εννέα χορδές προς τιμήν των εννέα μουσών. Αυτό το δώρο πυροδότησε τη φήμη ότι ο Ορφέας ήταν υιός του ίδιου του Απόλλωνα. Ο Ορφέας μεγάλωσε με την συντροφιά των μουσών. Όλες μαζί τον είχαν υπό την προστασία τους. Έμαθαν στο νεαρό αγόρι να παίζει λύρα, να γράφει, να συνθέτει και να τραγουδά.

Το παιδί μάθαινε γρήγορα. Οι αρχαίες βελανιδιές λικνίζονταν στο άκουσμα της λύρας του. Η μουσική του υμνούσε τη δημιουργία του κόσμου και την καταγωγή ανθρώπων και θεών.
Παρέσυρε γλυκά την ανθρωπότητα, πέραν από τη ζωώδη της φύση και την οδηγούσε σε μια ευγενέστερη πολιτισμένη ζωή. Καθώς μεγάλωνε το παιδί μεγάλωνε και το ταλέντο του. Η δίψα της νιότης του για περιπέτειες τον έκανε να θέλει να ταξιδέψει στον κόσμο. Όπου κι αν πήγε όλοι τον υποδέχονταν με τιμές. Έπεφταν στα πόδια του στο άκουσμα της μουσικής του. Φτάνοντας στη Θεσσαλία άκουσε για τον Ιάσονα που ξεκινούσε μια εκστρατεία για να ανακτήσει το χρυσόμαλλο δέρας. Ο Ιάσονας ήταν διστακτικός να πάρει μαζί του έναν μουσικό. Τι βοήθεια θα μπορούσε να του προσφέρει ένας ποιητής; Οι χορδές της λύρας του όμως από την αρχή του ταξιδιού γαλήνευαν την ανταριασμένη θάλασσα. Έκανε τις τρομερές συμπληγάδες να ανοίξουν, μάγεψε τον δράκο που φύλαγε το χρυσόμαλλο δέρας. Κατά την επιστροφή τους, οι σειρήνες με το τραγούδι τους μάγεψαν τους ναυτικούς, αλλά εξαιτίας της λύρας του Ορφέα σκεπάστηκαν οι φωνές των σειρήνων που εξαφανίστηκαν από ντροπή στα βάθη της θάλασσας. 

Στην Αίγυπτο όπου συνέχισε ο Ορφέας μαθήτευσε 20 ολόκληρα χρόνια στους ιερείς της Μέμφιδας. Εκεί ο Ορφέας μυήθηκε σε τελετές καινούριες και στην λατρεία νέων γι αυτόν θεών και με βάση τις νέες γνώσεις που απέκτησε ενέπνευσε ένα νέο κίνημα με σχεδόν θρησκευτικές προεκτάσεις. Αυτό όμως που θα έκανε τον Ορφέα να βαδίσει στην κόψη του ξυραφιού ήταν η συνάντηση του με την όμορφη Ευρυδίκη.

Τι ήταν η Ευρυδίκη όμως για τον Ορφέα; 
Απλά ήταν το τραγούδι που δεν είχε τραγουδήσει ποτέ. 

Η Ευρυδίκη ήταν Δρυάδα, μια από τις νύμφες που ζουν στα δέντρα, η χάρις και η ομορφιά αυτοπροσώπως. Ο Ορφέας είδε σ'αυτήν ότι ονειρευόταν όλη του τη ζωή. Ήταν η ενσάρκωση του πόθου του.  Όταν της ζήτησε να παντρευτούν η Ευρυδίκη δέχτηκε αμέσως. Πολλοί μήνες πέρασαν και η αγάπη τους δυνάμωνε ολοένα και περισσότερο. Μια μέρα που ο Ορφέας έπαιζε τη λύρα του στο δάσος και οι νύμφες χόρευαν, η Ευρυδίκη ξεστράτισε και ξάπλωσε στην όχθη ενός ρυακιού. Εκεί ένας νεαρός βοσκός ο Αρισταίος την είδε και θαμπώθηκε από την ομορφιά της. Έκανε να την αγκαλιάσει όταν η Ευρυδίκη πετάχτηκε και έτρεξε πανικοβλημένη στα χωράφια. Μην βλέποντας το φίδι που ήταν στο μονοπάτι κουλουριασμένο το πάτησε. Εκείνο τινάχτηκε και τη δάγκωσε στον αστράγαλο. Το δάγκωμα ήταν μοιραίο να της στοιχίσει τη ζωή. Ο Ορφέας την βρήκε νεκρή. Η κραυγή απόγνωσης που έβγαλε έκανε τις νύμφες να τρομάξουν και τα δέντρα να ραγίσουν. Δεν μπορούσε να δεχθεί πως πέθανε ότι αγαπούσε περισσότερο στον κόσμο. Ο Θάνατος την είχε πάρει, αλλά ο Ορφέας θα την άρπαζε μέσα από τα χέρια του ίδιου του Θανάτου. Τόλμησε λοιπόν να κάνει ότι κανείς θνητός ποτέ δεν είχε διανοηθεί. Θα πήγαινε ως το σκοτεινό βασίλειο του Άδη, εκεί από όπου κανείς δεν είχε επιστρέψει ποτέ. Μετά από ένα μεγάλο ταξίδι από λίμνες και έλη που έβγαζαν θειάφι έφτασε στις όχθες του ποταμού Αχέροντα,  που λίγο μετά κατέληγαν στην τρομερή Στύγα. Ο Ορφέας έπαιξε με τη λύρα του τόσο όμορφα και συγκινητικά που μάγεψε τον γέρο-βαρκάρη Χάροντα και τον τρομερό φύλακα του κάτω κόσμου Κέρβερο, ώστε τον άφησαν να περάσει. Από εκεί κατέβηκε ακόμα βαθύτερα στον κόσμο των νεκρών. Ώσπου τελικά στάθηκε μπροστά στον τρομερό άρχοντα του βασιλείου των νεκρών Άδη και στη σύζυγό του βασίλισσα Περσεφόνη. 

Εκεί ο Ορφέας υποκλίθηκε ταπεινά και για ακόμα μια φορά άγγιξε τις μαγικές χορδές της λύρας τραγουδώντας το θλιμμένο μοιρολόι του. Έστρεψε το βλέμμα του στην βασίλισσα Περσεφόνη. Ήξερε ότι οι ιστορίες τους είχαν κοινό το στοιχείο του αποχωρισμού. Το γεμάτο θλίψη τραγούδι του είχε μια απόκοσμη επιρροή ακόμα και σε αυτούς που ήταν αιώνια καταδικασμένοι. Οι Δαναΐδες σταμάτησαν να ρίχνουν νερό στον "τετρημένον πίθον", ο Σίσυφος έγειρε πάνω στον βράχο του να αναπαυθεί, ο Τάνταλος σταμάτησε να προσπαθεί να κόψει τους καρπούς του δέντρου μέσα στον γεμάτο με νερό λάκκο του και ο τροχός που ήταν δεμένος ο Ιξίων έπαψε να γυρίζει. Όλα τα πλάσματα και πράγματα του αλλόκοτου αυτού κόσμου έμοιαζαν να βυθίζονται στην μουσική. Ως και ο Άδης με την Περσεφόνη δάκρυσαν. "Ας είναι" είπε ο βασιλιάς του κάτω κόσμου. "Μπορείς να πάρεις μαζί σου την Ευρυδίκη στον επάνω κόσμο, αλλά με έναν όρο". "Είναι ο νόμος του βασιλείου μου αυτός". (αυτό συναντάται πολύ συχνά στις χθόνιες τελετές, όπου ο μύστης δεν έπρεπε να κοιτάξει πίσω του) "Στο στενό μονοπάτι που οδηγεί στον επάνω κόσμο εσύ θα πηγαίνεις μπροστά και η γυναίκα σου θα ακολουθεί. Στιγμή δε θα γυρίσεις να την κοιτάξεις, μέχρι να αντικρίσεις το φως της ημέρας". Ευτυχισμένος ο Ορφέας συμφώνησε αμέσως. 

Πήρε πάλι μπροστά αυτός και πίσω η Ευρυδίκη, το μονοπάτι που οδηγούσε στον επάνω κόσμο. Λίγο πιο μπροστά ο Ορφέας και ακολουθούσε η αγαπημένη του. Μέσα στην απόλυτη σιωπή. Λίγα βήματα τους έμεναν μέχρι να αντικρίσουν τις αχτίδες του Ήλιου. Εκείνη την στιγμή ακριβώς, ω, πως άραγε θα μπορούσε να αποφευχθεί, γύρισε πίσω και κοίταξε την Ευρυδίκη ο Ορφέας. Η Ευρυδίκη προσπάθησε μάταια να τείνει τα χέρια στον αγαπημένο της Ορφέα, αλλά αόρατα χέρια την τραβούσαν προς τα πίσω, ώσπου εξαφανίστηκε. Μάταια την αναζήτησε στον Άδη ο Ορφέας. "Δεν μπορώ πια να σε βοηθήσω Ορφέα" αποκρίθηκε ο άρχοντας του κάτω κόσμου. Και έβαλε συνοδούς να τον ανεβάσουν στην επιφάνεια. Ανεβαίνοντας στον επάνω κόσμο ο Ορφέας, δεν ήταν παρά η σκιά του εαυτού του. Αποσύρθηκε από τα εγκόσμια και ζούσε μόνος κοιτάζοντας τα αστέρια. Τα τραγούδια που έλεγε σπάραζαν την φύση και ήταν απίστευτα μελαγχολικά. Όταν όμως αρνήθηκε να τραγουδήσει για τις ακόλουθους του Διονύσου Μαινάδες που καταλαμβάνονταν από ιερή μανία, κατά την διάρκεια των οργιαστικών τελετουργιών του Θεού Διόνυσου, εκείνες τον κατακρεούργησαν και του έκοψαν το κεφάλι που το πέταξαν στον ποταμό. Το κεφάλι του Ορφέα λεγόταν τότε ότι επέπλεε στον ποταμό τραγουδώντας πένθιμα για την χαμένη αγάπη του την Ευρυδίκη, μέχρι που βγήκε στη θάλασσα και έφτασε στην Λέσβο. Στο άκουσμα του θανάτου του Ορφέα τα ζώα του δάσους δάκρυσαν, τα πουλιά έπαψαν να κελαηδούν, οι βελανιδιές έριξαν τα φύλλα τους και άρχισαν το μοιρολόι. Οι μούσες μάζεψαν τα κομμάτια του Ορφέα και τα έθαψαν στους πρόποδες του Ολύμπου. Τη λύρα του οι Μούσες την παρέδωσαν στον βασιλιά των Θεών. Ο Δίας την τοποθέτησε στη μέση του έναστρου ουρανού. Εκεί θα έμενε για πάντα στη μνήμη του άτυχου ερωτευμένου να συμβολίζει την αρμονία που φέρνει η μουσική στο σύμπαν. Από εκεί έμεινε ο αστερισμός της Λύρας που φωτίζει κάθε νύχτα το σκοτάδι του ουρανού. 

Πέραν των πολλών μορφών όπερας από το 1600, πολλοί μουσικοί εμπνεύστηκαν μέσα από την ιστορία του άτυχου Ορφέα και της αγαπημένης του Ευρυδίκης. Ας δούμε μερικούς:

Εδώ η μουσική από το 30-λεπτο νεοκλασικό μπαλέτο του Igor Stravinsky από το 1948:

Igor Stravinsky: Orpheus (1948)

Η Λένα Πλάτωνος με την Σαβίνα Γιαννάτου ερμηνεύουν Μάνο Χατζηδάκη.

Λένα Πλάτωνος - Το τραγούδι της Ευρυδίκης (1983)

Ο 17χρονος τότε Peter Frampton από το 1ο του γκρουπ, τους the Herd, μας τραγουδάει για την απρόσμενη εκείνη στιγμή, που ο Ορφέας γύρισε να κοιτάξει πίσω του. Ένα από τα καλύτερα ψυχεδελικά τραγούδια που γράφτηκαν ποτέ.

"What could go wrong if I stayed 

strong in mind. 

What was the sudden lapse into madness, 

what was the urge that 
turned my head around to look at you? 
What was the stubborn will 
to destroy the love and the joy"

the Herd-From the Underworld (1967)

Αλλά και οι psych/folk the Incredible String Band μας λένε μέσα στο τραγούδι τους:

 "But Orpheus made the sunrise

'Cause he knew how to play"

the Incredible String Band-Blues for the Muse (1967)

Οι τρομεροί New York Rock & Roll Ensemble σε συνεργασία με τον Μάνο Χατζηδάκη μας λένε:

"Come star of dawn Come fall of night Come follow me I follow you through a broken dream I've set my sail So hard to wait To see your face Though I've been warned "never turn around"

New York Rock & Roll Ensemble-Orpheus (1970)

Ο ιδρυτής των progressive rock Focus παίζει με το μαγικό του φλάουτο τη σύνθεση του Christoph Willibald Gluck. Από το άλμπουμ του Introspection 3.

Thijs van Leer-Orfeo ed Euridice (1978)

Ο Nick Cave με τους Bad Seeds μας λέει για την μαγική λύρα του Ορφέα.

Nick Cave & The Bad Seeds - The Lyre Of Orpheus (2004)

Η νεαρή τραγουδοποιός Anaïs Mitchell μας τραγουδάει τον καημό της Ευρυδίκης.

"Nothing gonna wake me now

Flowers, I remember fields

Of flowers, soft beneath my heels

Walking in the sun

I remember someone

Someone by my side

Turned his face to mine

And then I turned away

Into the shade" 

Anaïs Mitchell-Flowers (Eurydice's Song) (2010)

Οι Arcade Fire μας περιγράφουν με την δική τους μουσική την τραγική ιστορία του Ορφέα.

"And if I shout for you
Never doubt
Don't turn around too soon
Just wait until it's over
Wait until it's through"

Arcade Fire-It's never over (Oh Orpheus) (2014)

Οι Folk/psychedelic pop The Ghost of a Saber Tooth Tiger (GOASTT) μας αφηγούνται μελωδικότατα την λυπητερή ιστορία του Ορφέα. 

"but he couldn't resist

when he looked she turned to mist

Murmuring farewell

Forever, she returned to hell"

The GOASTT - Don't Look Back Orpheus (2014)

Τι μπορεί να έβαλε τον Ορφέα σε πειρασμό, ώστε να στραφεί να κοιτάξει την Ευρυδίκη; Γιατί έκανε κάτι που εκ των προτέρων ήξερε ότι απαγορευόταν; Κανείς δεν μπόρεσε να απαντήσει στην ερώτηση αυτή. Όμως επιβεβαιώνει ένα πρόβλημα που οι θνητοί συναντούν. Όταν όλα τα δύσκολα έχουν περάσει και είμαστε κοντά στην επίτευξη του στόχου μας, τότε είναι που μια στιγμή αδυναμίας στέκεται ικανή να καταστρέψει ότι με κόπο έχουμε μέχρι τότε καταφέρει. Έτσι ο Ορφέας αντιπροσωπεύει όλες μας τις χαμένες ευκαιρίες. Όλους τους έρωτες και τις φιλίες που αφήσαμε να μας φύγουν μέσα από τα χέρια. 

Βασίλης