MERRY CLAYTON 

Fame, fate. It’s just a shot away

   Tον Νοέμβρη του 1969 οι Rolling Stones βρίσκονταν σε στούντιο ηχογράφησης του Los Angeles, βάζοντας τις τελευταίες πινελιές στο άλμπουμ τους Let it Bleed. Ήταν μία “θορυβώδης” χρονιά για το γκρουπ. Τους πήρε σχεδόν  έναν χρόνο η όλη ενασχόληση με το άλμπουμ, καθώς τους κατέτρωγε, αρχικά η αποδόμηση, κι ύστερα η …”αποβολή” του ιδρυτή και multi-instrumentalist Brian Jones, του οποίου η τοξικομανία και τα προβλήματα προσωπικότητας είχαν φθάσει σε ένα κρίσιμο στάδιο. Ο Jones απολύθηκε από το συγκρότημα τον Ιούνιο εκείνου του έτους. Πέθανε σε λιγότερο από ένα μήνα αργότερα.

   Παράλληλα το ’69 ήταν κι από μόνο του ένα πολυτάραχο και ζοφερό έτος. Οι δολοφονίες του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και του Ρόμπερτ Φ. Κένεντι, η βάναυση καταστολή της Άνοιξης της Πράγας, ο Γαλλικός Μάης - όλα αυτά ήταν νωπές, έντονες αναμνήσεις. Ας μην αναφέρουμε και τον πόλεμο του Βιετνάμ, που βρισκόταν στο peak του. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το Let it Bleed δεν ήταν και το πιο ευχάριστο τους άλμπουμ.
   Οι ηχογραφήσεις είχαν αρχίσει από τον Μάρτη της ίδιας χρονιάς, στην Αγγλία, αλλά λόγω  Jones δεν μπόρεσαν να ολοκληρωθούν. Οι Stones όμως, φυσικά δεν παράτησαν το project. Ερχόμενοι  στις Η.Π.Α. δεν έχασαν την ευκαιρία να το τελειώσουν μια και καλή. Εν τω μεταξύ το δίδυμο Jagger/Richards είχαν γράψει ίσως - σύμφωνα με πολλούς κριτικούς και εκατομμύρια οπαδών τους – το καλύτερό τους τραγούδι, το "Gimme Shelter”. Η μουσική του, το κιθαριστικό riff, οι καταλυτικοί στίχοι, η ερμηνεία του Mick, όλα αυτά έκρυβαν μέσα τους, με τον καλύτερο τρόπο, ολόκληρη την ένταση και το εκρηκτικό κλίμα της εποχής εκείνης. Το τελευταίο βράδυ της ηχογράφησης κι αφού είχαν φτάσει στη φάση της τελικής μίξης, κάτι δεν “τους κολλούσε”. Ήταν τότε που ο παραγωγός τους Jack Nitzsche είχε την θεϊκή έμπνευση ότι το κομμάτι χρειάζεται και γυναικεία φωνητικά. Χωρίς να το πολυσκεφτεί παίρνει τηλέφωνο στην παλιά του γνώριμη, Merry Clayton, που έμενε στο L.A.
   “Ήταν σχεδόν μεσάνυχτα”, θυμάται η Clayton. “Ήμουν έγκυος τότε και τίποτε στον κόσμο δε θα με έκανε να σηκωθώ απ΄το κρεβάτι”. Παρόλα αυτά ο Nitzsche την πείθει να πάει στο στούντιο. Η  Clayton μάλιστα δεν ήξερε καν τότε ποιοί ήταν αυτοί οι Stones! “Πήγα φορώντας τις πανέμορφες ροζ πιτζάμες και τα μπικουτί στα μαλλιά. Πήρα όμως ένα φουλάρι Chanel, το τύλιξα στο κεφάλι μου, έβαλα κόκκινο κραγιόν, έριξα μια γούνα στους ώμους κι έτσι εμφανίστηκα σε λίγη ώρα στο στούντιο, έτοιμη για δουλειά”. Εκεί, αφού της εξήγησαν τι πρέπει να κάνει, ακούγονται απ΄τα χείλη της οι τραγικότεροι - ίσως - στίχοι της ροκ μουσικής: “Rape, murder! It’s just a shot away (…) War, children! It’s just a shot away”. Όταν ο Jagger τη ρωτά αν θα το πει ακόμη μια φορά, η Merry σκέφτηκε ότι τότε ήταν η στιγμή να αφήσει τους πάντες με το στόμα ανοιχτό. Και τα κατάφερε!

   Τραγουδά τους στίχους μια οκτάβα ψηλότερα. Η ερμηνεία τουλάχιστον συγκλονιστική κι ανεπανάληπτη. Έβλεπε απ΄την άλλη πλευρά του τζαμιού τους άλλους να φωνάζουν - δεν άκουγε τι – και να κοιτάζονται μεταξύ τους. Περίπου στις 2:59 στο τραγούδι, η φωνή της Clayton “σπάει” από την ένταση, μια φορά στη λέξη "shot" και στη λέξη "murder" κατά τη διάρκεια του τρίτου ρεφρέν. Κάπου εκεί ακούγεται κι ο ίδιος ο Jagger να κάνει ένα "Woo!" ως αντίδραση στην ανυπέρβλητη ερμηνεία της Clayton.

Gimme Shelter (1969)

   Μετά απ’  αυτό το τραγούδι οι Stones θα δοξαστούν ως “η μεγαλύτερη, η πιο θρυλική, η πιο τολμηρή, περίπλοκη, σκοτεινή, κακή, σέξι και δροσερή rock'n'roll μπάντα στον κόσμο”. Κι αυτή παραμένει η πιο σημαντική συμβολή σε κομμάτι τους από μια γυναίκα-ερμηνεύτρια. Από την άλλη, παρόλο που θα αποτελούσε την πιο σημαντική στιγμή της καριέρας της, αποδείχθηκε τελικά μια τραγική νύχτα για την 20χρονη τότε Clayton. Λίγο μετά την έξοδο από το στούντιο, έχασε το μωρό της.  Προφανώς το άγχος από τη συναισθηματική ένταση της ερμηνείας προκάλεσε την αποβολή. Για πολλά χρόνια έβρισκε το τραγούδι πολύ οδυνηρό να το ακούει, πόσο μάλλον να το τραγουδάει. "Αυτή ήταν μια σκοτεινή, σκοτεινή περίοδος για μένα", δήλωσε αργότερα. "αλλά ο Θεός μου έδωσε τη δύναμη να το ξεπεράσω…”.

Gimme Shelter (1969)

   Η παραπάνω ήταν η ιστορία του τραγουδιού που έκανε διάσημη την Merry. H ιστορία όμως της ίδιας άρχιζε πολλά χρόνια πριν. Γεννήθηκε τα Χριστούγεννα του 1948 - εξ’ ου και το όνομά της Merry - στη Νέα Ορλεάνη, από Βαπτιστές γονείς. Aρχικά ξεκίνησε ως gospel  ερμηνεύτρια, περνώντας μεγάλο μέρος της παιδικής της ηλικίας στην ενορία του πατέρα της, όπου χόρευε και τραγουδούσε. Στις αρχές της δεκαετίας του '60 αρχίζει μια σειρά singles για την Capitol Records.Το επαγγελματικό της ντεμπούτο έγινε με το “Who Can Count On” ως ντουέτο με τον Bobby Darin, το 1962. Κι ήταν μόνο 14 ετών! Στην αρχή, ενώ είχε μπεί σε ένα γυναικείο γκρουπ, τις Blossoms μεταπήδησε σε ένα άλλο, τις Raelettes. Με αυτές συνόδευαν τις παραστάσεις του Ray Charles. Το 1963, σχεδόν 15 ετών, με παραγωγό τον …Jack Nitzsche, ηχογραφεί και κυκλοφορεί την πρώτη version του τραγουδιού "It's In Kiss" ("Shoop Shoop Song”), που αργότερα, την ίδια χρονιά έγινε διάσημο με την Betty Everett.
   Στα επόμενα χρόνια συνέχισε τα singles και τις συνεργασίες της με πολλά και διάσημα ονόματα του χώρου, παίρνοντας μέρος σε παραστάσεις ή δανείζοντας τη φωνή της σε ηχογραφήσεις σπουδαίων τραγουδιών ή άλμπουμ. Δούλεψε με τις Supremes, τον Elvis Presley (με τον οποίο λέγεται ότι πήρε μέρος σε ηχογραφήσεις τραγουδιών του, χωρίς όμως credits), την Tina και τον Ike Turner, Tom Jones, κ.α. Το 1968 συμμετέχει στις ηχογραφήσεις του “With A Little Help From My Friends”, του Joe Cocker. Μετά τη φήμη που απέκτησε, λόγω “Gimme Shelter”, υπογράφει με την Ode Records, όπου κυκλοφόρησε, μεταξύ 1971 - 1975, τέσσερα προσωπικά άλμπουμς. Στο παρακάτω τραγούδι μπορούμε να απολαύσουμε μια εξαιρετική ερμηνεία που θα μας θυμίσει ίσως την… Janis Joplin!

I Aint Gonna Worry My Life Away (1971)

    Συνεχίζει παράλληλα και τις μεγάλες συνεργασίες. Το 1971 προσφέρει backing vocals στο αριστούργημα της Carole King, Tapestry, πχ. στο κομμάτι “Smackwater Jack”:

Smackwater Jack (1971)

   Η Carole, ενθουσιασμένη την καλεί και στο άλλο της άλμπουμ του ’71, Music. Το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς, ο πρωτοεμφανιζόμενος τότε Neil Young, την καλεί επίσης στην ηχογράφηση του ιστορικού, πρώτου του άλμπουμ. Εκεί προσφέρει τη μαγική φωνή της μαζί με την Clydie King και τον ίδιο τον …Al Kooper, στο κομμάτι “Southern Man”. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι τρία χρόνια αργότερα, μετά από πρόσκληση της Clydie King, τραγούδησε και στο …αντίπαλον δέος του “Southern Man” - ναι, σωστά υποθέσατε- το "Sweet Home Alabama",των Lynyrd Skynyrd! "Κανείς δεν θέλει να τραγουδήσει τίποτα για την Αλαμπάμα! Σίγουρα δεν ήθελα να τραγουδήσω τίποτα για την Αλαμπάμα", έλεγε τότε η Merry. Αλλά το έκανε, φέρνοντας μια σφραγίδα  αυθεντικότητας στο τραγούδι, όντας μια γνήσια Νότια.
   Το 1972, κερδίζει κοινό και κριτικούς υποδυόμενη την Acid Queen, στην παράσταση της όπερας “TOMMY”, στο Rainbow Theatre, συνοδευόμενη από την London Symphony Orchestra:

Acid Queen (1972)

    Η λίστα με τις συμμετοχές της Clayton σε δουλειές μεγάλων καλλιτεχνών, ειδικά στη δεκαετία του ’70, δεν έχει τέλος: Ringo Starr, Jerry Garcia, Leon Russell, Linda Ronstadt,… είναι ακόμη μερικοί απ’ αυτούς. To 1987 τη βρίσκουμε στο soundtrack της ταινίας “Dirty Dancing”, με το τραγούδι “Yes”. Το 1994 η Clayton έκανε φωνητικά για την ταινία "Man With The Golden Gun" στο τραγούδι της Tori Amos, " Cornflake Girl ". Πραγματική και πολυδιάστατη καλλιτέχνης η Clayton, υπήρξε και ηθοποιός, εμφανιζόμενη σε αρκετές ταινίες. Το 2013 μάλιστα πρωταγωνίστησε και στο βιογραφικό ντοκιμαντέρ “20 Feet from Stardom” του Gil Friesen, το οποίο παρεμπιπτόντως κέρδισε και Όσκαρ. Η ταινία πραγματεύεται την παρασκηνιακή ζωή των λεγόμενων “backup singers”. Αυτών, σαν την Merry Clayton, σαν τις Darlene Love, Lisa Fischer, Judith Hill, κ.α., που προσφέρουν τις αγγελικές φωνές τους στις μεγάλες μπάντες και πασίγνωστους τραγουδιστές, αλλά μένουν στην αφάνεια και κανείς δεν ξέρει και δεν ασχολείται με αυτές, μέχρι τώρα.
    Η ζωή όμως συνέχισε να φέρεται με σκληρό τρόπο στην Merry. Εκτός από εκείνη την μοιραία αποβολή στα είκοσί της, τον Ιούνιο του 2014 έρχεται και το άλλο τραγικό περιστατικό: Μετά από κάποιο αυτοκινητιστικό ατύχημα, της ακρωτηριάζουν και τα δύο της πόδια! Κι όμως, για ακόμη μια φορά, η σκληροτράχηλη Clayton “ορθοποδεί” και πάλι, ξεπερνώντας πολύ γρήγορα το καινούριο σοκ. Χωρίς πόδια,το 2015,  ηχογραφεί μερικά τραγούδια στο άλμπουμ των Coldplay, A Head Full Of Dreams, όπως το “Adventure of a Lifetime”.
“Μπορεί να μην έχω όλα τα μέλη του σώματός μου, αλλά τουλάχιστον ακόμη έχω αυτή τη φωνή”, εκμυστερεύεται η ίδια!
   Πάντως αν κάποιος θέλει να έχει μαζεμένα όλα τα αγαπημένα τραγούδια της Merry Clayton, όπως πολλά απ΄τα παραπάνω, δικά της, άλλων ή ακόμη τραγούδια που σημάδεψαν με κάποιο τρόπο τη ζωή της, δεν έχει παρά να ακούσει τη συλλογή που κυκλοφόρησε το 2014, Best of Merry Clayton. Κομμάτια αμιγώς δικά της ή ηχογραφήσεις σε δουλειές άλλων ή ακόμη τραγούδια που σημάδεψαν με κάποιο τρόπο τη ζωή της. Η track list καθόλου ευκαταφρόνητη:
“The Best Of Merry Clayton” (2014, CD)
  1. Southern Man
  2. Tell All the People
  3. Country Road
  4. After All This Time
  5. Gimme Shelter
  6. Grandma's Hands
  7. Oh No, Not My Baby
  8. Walk On In
  9. Bridge Over Troubled Water
  10. The Mighty Quinn - Brothers and Sisters
  11. Sho' Nuff
  12. Forget It I Got It
  13. Keep Your Eye on the Sparrow
  14. Suspicious Minds
  15. A Song For You
  16. Lift Every Voice and Sing (Black National Hymn)
  17. The Acid Queen

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΕΡΜΗΓΚΑΣ