FOLK MUSIC OF ENGLAND

Στα παλιότερα χρόνια στην Αγγλία οι άνθρωποι, όπως και εμείς στη χώρα μας, ηρεμούσαν και περνούσαν όμορφα όταν μαζεύονταν σε ομάδες, από το οικογενειακό περιβάλλον μέχρι και στα πλαίσια συγκέντρωσης ενός χωριού, παίζοντας και τραγουδώντας αλλά και χορεύοντας την μουσική τους. Με αυτή την συνήθεια λοιπόν δημιουργούσαν καινούρια μουσική, παίρνοντας ιδέες και από άλλες γειτονικές συγκεντρώσεις με αποτέλεσμα η φολκ μουσική να ακούγεται παρόμοια σε γειτονικές χώρες. Η πιο διαδεδομένη μορφή ήταν οι μπαλάντες, που περιείχαν περιγραφή μιας ιστορίας αγάπης, έρωτα ή ενός μύθου, αλλά συχνά έχοντας ένα ρεφρέν, όπου ο κάθε ένας θα θυμόταν για να συμμετέχει. Έτσι ακριβώς με αυτόν τον τρόπο, όπως και σε εμάς εδώ η ιστορία πέρασε από γενιά σε γενιά τραγουδιστά. Για τον χορό χρησιμοποιήθηκαν τα όργανα. Από τα πολύ απλά, όπως για παράδειγμα δύο ξύλα, ένα απλό ντραμ ή ένα βιολί (fiddle), μια άρπα, τις bagpipes δηλαδή ένα είδος γκάιντας και διάφορα άλλα όργανα αναλόγως την περίοδο και την ιστορία κάθε τόπου. Τα Αγγλικά folk τραγούδια τραγουδιόνταν από έναν άνθρωπο μόνο, σε αντίθεση με άλλες χώρες όπως οι Ρωσία όπου τραγουδούσαν 3-4 ομάδες ανθρώπων εναλασσόμενοι. Η folk έκανε χρήση διαφορετικών κλιμάκων που ονομάζονταν "τρόποι" και πάρθηκαν από την Αρχαία Ελλάδα με πιο συχνό τον Ιωνικό δηλαδή την κλίμακα ματζόρε. Από τον 18ο αιώνα φάνηκε η επιρροή της folk στην κλασσική μουσική ως αποτέλεσμα του ενδιαφέροντος των ανωτέρων κοινωνικά τάξεων για αυτή. Ήταν τότε που ο Μότσαρτ και ο Σούμπερτ έγραψαν folk χορούς για ορχήστρα ή για γκρουπ με λιγότερα όργανα.
Αν και θεωρητικά η folk υφίσταται λίγο μετά από το 400 μ.Χ. δεν είναι δυνατόν να διασταυρωθεί μιας και δεν υπάρχουν τυπωμένα στοιχεία από εκείνη την περίοδο. Όμως από αναφορές γνωρίζουμε ότι οι μπαλάντες για τον Ρομπέν των δασών τυπώθηκαν γύρω στο 1495. Τον 16ο αιώνα πάντως ο Βασιλιάς Ερρίκος ο 8ος (Henry VIII), έγραψε το folk τραγούδι "Pastime with Good Company" γνωστό και ως μπαλάντα του Βασιλιά (The Kynges Balade) σε ηλικία 18 χρόνων και λίγο μετά την στέψη του για την Αικατερίνη της Αραγωνίας.
Η μπαλάντα παραμένει έως τώρα ένα αγαπημένο κομμάτι, έχοντας γίνει αντικείμενο πολλών νεώτερων εκδόσεων των ημερών μας, όπως των progressive Gryphon, του folk/rock γκρουπ Blackmore's Night, αλλά και των Jethro Tull.

Gryphon-Pastime with Good Company (1973)

Blackmore's Night-Pastime with Good Company (1999)

Jethro Tull-Pastime with Good Company (2007)

Περί το 1800 ήταν που ξεκίνησε το ταξίδι της folk πέρα από τον Ατλαντικό και έγινε σημείο αναφοράς και πρόδρομος της Αμερικανικής παραδοσιακής μουσικής. Αναμεμιγμένη με μουσικά στυλ από άλλα μεταναστευτικά γένη, δημιουργήθηκαν διάφορα άλλα είδη, όπως για παράδειγμα η μίξη της Αγγλικής μπαλάντας με το Αφρικανικό μπάντζο παρήγαγε το bluegrass και την country, τα οποία συνδυασμένα με το Αφρο-Αμερικανικό μπλουζ δημιούργησαν το rock & roll.

Στις αρχές του 19ου αιώνα, ακολούθησε η Βιομηχανική Επανάσταση, με την οποία η folk συμπεριέλαβε και τα λεγόμενα work songs. Δηλαδή με θέματα που αφορούν στο κυνήγι, την αγροκαλιέργεια, τα ναυτικά τραγούδια (sea shanties), τα τραγούδια των καου-μπους, ακόμα και τα τραγούδια των σκλάβων που δούλευαν στις φυτείες.

Ιδιαιτέρως δε κατά την ρομαντική περίοδο, μουσικά πάντα, δηλαδή τον 19ο αιώνα, πολλοί συνθέτες περιόδευσαν σε διάφορες χώρες συλλέγοντας τοπικά folk ακούσματα και ενσωματώνοντάς τα στις συνθέσεις τους. Από αυτή την κίνηση προήλθαν δύο αναβιώσεις. Η πρώτη τέλη 19ου αιώνα και αρχές 20ου με την λεγόμενη English Folk Dance Society. που το 1932 έγινε English Folk Dance and Song Society (EFDSS). Η δεύτερη αναβίωση ξεκίνησε μετά τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο, ακολουθώντας την Αμερικανική αναβίωση της φολκ. Με αυτήν συμπεριελήφθηκαν και ερωτικά τραγούδια, που τα προηγούμενα χρόνια δεν υπήρχαν. Η δεύτερη αναβίωση της Αγγλικής φολκ έγινε μεταξύ 1945 και 1969 και ακολούθησε παρόμοια κίνηση που έγινε στην Αμερική. Η κίνηση από την Αμερική διαδόθηκε από πρόσωπα όπως ο Alan Lomax που είχε μετακινηθεί στην Αγγλία την εποχή του Μακαρθισμού. Αποτέλεσμα της 2ης αναβίωσης ήταν η δημιουργία φολκ κλαμπ στις μεγαλύτερες πόλεις από το 1950. Μοιάζει δε, να υπάρχουν ευδιάκριτες θρησκευτικές αλλά και τοπικές παραλλαγές, όσον αφορά στο περιεχόμενο αλλά και στο στυλ, όπως επίσης διακρίνονται διαδράσεις μεταξύ Αγγλικής φολκ και Σκωτσέζικης μουσικής αποτέλεσμα μεταναστευτικών επιρροών. Επίσης υπάρχει και η επίδραση από άλλες μουσικές παραδόσεις ιδιαιτέρως την ροκ μουσική, που σαν αποτέλεσμα είχαν τον διαχωρισμό της folk ως folk/rock, folk/pank και folk/metal. Μεγαλύτεροι παρουσιαστές υπήρξαν οι Copper Family , οι Watersons και Ian Campbell Folk Group.

Watersons-John Barleycorn (1965)

Η μίξη των διαφόρων στυλ της Αμερικανικής μουσικής και της Αγγλικής φολκ, βοήθησε να δημιουργηθεί ένα ιδιαίτερο παίξιμο της κιθάρας το λεγόμενο fingerstyle, γνωστό και ως folk baroque, με πρωτοπόρους τους Davy Graham, (ας εστιάσουμε στο fingerstyle παίξιμο και ας αφήσουμε τις διαμάχες σχετικά με τους Led Zeppelin, Spirit κλπ στους ειδικούς. Πάντως για όποιον ενδιαφέρεται παραπάνω ας δει την ιστορία εδώ: 
http://everything.explained.today/Cry_Me_a_River/
Είναι τραγούδι του Arthur Hamilton από το 1953.)

Davy Graham-Cry Me a River (1959)

καθώς και τον Martin Carthy (εδώ από ένα τραγούδι θρύλο παρμένο από τις μεσαιωνικές μπαλάντες του Francis James Child και συγκεκριμένα το "the Elfin Knight"). Και αυτό το τραγούδι παιγμένο πριν από τους Simon & Garfunkel, αλλά ας μην μένουμε πάλι στα περί "δανεισμών".

Martin Carthy-Scarborough Fair (1965)

Ανάμεσα βέβαια σε αυτούς τους χαρισματικούς masters της κιθάρας βρίσκονται και οι John Renbourn,

John Renbourn-the Mist Covered Mountains of Home 1-3 (1979) 

και Bert Jansch 

Bert Jansch-Angie (1966)

PROGRESSIVE FOLK

Ως ρίζες για την progressive folk μπορούν να θεωρηθούν τα Αμερικανικά μουσικά στυλ αναμεμιγμένα με την Αγγλική folk. Η progressive folk δημιουργήθηκε για την αναβάθμιση της folk, μέσα από μεγαλύτερη μουσικότητα ή/και επιδεξιότητα στην σύνθεση.

Πολλοί καλλιτέχνες του είδους αυτού διατήρησαν το παραδοσιακό στοιχείο στην μουσική τους, όπως οι  John Renbourn και Bert Jansch, οι οποίοι μαζί με τους Jacqui McShee (η κοπέλα), Danny Thompson, και Terry Cox, σχημάτισαν τους Pentangle το 1967.

Pentangle-Way Behind the Sun (1968)

Pentangle-So Clear (1971)

Άλλοι καλλιτέχνες άφησαν ολοκληρωτικά το παραδοσιακό στοιχείο και στην κατηγορία αυτή ιδιαίτερα επιδραστικοί υπήρξαν οι Donovan και οι Incredible String Band οι οποίοι φαίνεται σαν να ανέπτυξαν ένα νέο μουσικό υπο-γένος την psychedelic folk. Στον δίσκο του Donovan "Sunshine Superman" sitar παίζει ο Shawn Phillips.

Donovan-Three King Fishers (1966)

 

Incredible String Band-Painting box (1967)

Τέλη '60 και αρχές '70 η progressive folk άνθισε με συγκροτήματα όπως οι Third Ear Band και οι Quintessence τείνοντας στην Ινδιάνικη μουσική, αλλά και περισσότερο αφηρημένη δουλειά από γκρουπ όπως οι Comus, Dando Shaft, The Trees, Spirogyra, Forest, και Jan Dukes De Grey.

Third Ear Band-Fleance (1972)

Quintessence-Pearl And Bird (1969)

Comus-Winter is a Coloured Bird (1971)

Dando Shaft-in the Country (1970)

the Trees-Snail's Lament (1970)

Spirogyra-Dont Let it Get You (1972)

Forest-Hawk the Hawker(1970)

Jan Dukes De Grey-Sun Symphonica Part 1 (1971)

Όμως η εμπορική επιτυχία δεν ήρθε ποτέ και οι περισσότερες από τις μπάντες αυτές διαλύθηκαν ή στράφηκαν προς τελείως διαφορετική κατεύθυνση από το 1973 και μετά. Ίσως η καλύτερες ατομικές προσπάθειες στην progressive folk υπήρξαν αυτές των Nick Drake και John Martyn, οι οποίοι ήταν solo με δικές τους συνθέσεις. Η πιο επιτυχημένη πάντως ήταν του Ralph McTell, ο οποίος έκανε καθαρή φολκ μουσική, χωρίς όμως να στηρίζεται στην παράδοση.

Nick Drake-Day is Done (1969)

John Martyn-Glory Box (1998)

Ralph McTell-Streets of London (1969)

FOLK ROCK

Η folk rock αναπτύχθηκε στην Αγγλία κατά τα μέσα μέχρι και τα τέλη του'60, από τους Fairport Convention, που καλλιέργησαν στοιχεία από την Αμερικανική folk rock και από την 2η αναβίωση της φολκ. Εδώ χρησιμοποιούνται παραδοσιακές συνθέσεις σε παραδοσιακό στυλ, παιγμένα με ένα συνδυασμό παραδοσιακών και ροκ οργάνων. Το '70 βέβαια αυτό γίνεται περισσότερο αισθητό από γκρουπ όπως οι Pentangle, Steeleye Span και the Albion Band. Γρήγορα αυτό υιοθετήθηκε και αναπτύχθηκε μέσα από την περιρρέουσα Κέλτικη κουλτούρα, με πρωτοπόρο τον Alan Stivell και γκρουπ όπως οι Malicorne.

Στην Ιρλανδία ήταν οι Horslips και επίσης στην Σκωτία, Ουαλία Isle of Man και Κορνουάλη διάφοροι που έπαιξαν Κέλτικη ροκ (μπορείτε να διαβάσετε και να ακούσετε εκτενέστερα στο ποστ μας https://musicoversixcenturies.blogspot.gr/2017/11/celtic-rock.html). Μέχρι το 1980s το είδος ήταν σε κάθετη άρνηση από το κοινό, αλλά επιβίωσε και αναζωπυρώθηκε μέχρι τα '90'ς.

Εδώ το folk τραγούδι που πάρθηκε από τις Μεσαιωνικές μπαλάντες του Francis James Child.

Fairport Convention-Matty Groves (1969)

Ακόμα ένα διαμάντι από το 3o άλμπουμ τους Unhalfbricking 

Fairport Convention-Autopsy (1969)

αλλά και το πιο διάσημο τραγούδι τους που η 20-χρονη τότε Sandy Denny έγραψε το 1967!!

Fairport Convention-Who Knows Where the Time Goes (1969)

Ο Ashley Hutchings εν ζωή σήμερα 72 χρόνων, ήταν αυτός που έφτιαξε τους Fairport Convention, τους Steeleye Span αλλά και τους Albion Band, στους οποίους τραγούδησε η σύζυγός του και μεγάλη τραγουδίστρια της folk Shirley Collins.

Steeleye Span - All Things Are Quite Silent (1970)

Shirley Collins & the Albion Band-Poor Murdered Woman (1971)

Alan Stivell-Suite Irlandaise / The King of the fairies (1972)

Malicorne - Bourrée (1974)

Horslips - Drive The Cold Winter Away (1976)

FOLK METAL

Σε μια προσέγγιση πολύ όμοια με τις ρίζες της Αγγλικής φολκ ροκ του 1960, οι thrash metal Skyclad πρόσθεσαν βιολιά από στούντιο μουσικούς(session) σε διάφορα τραγούδια τους για το άλμπουμ τους The Wayward Sons of Mother Earth 1990. Αυτό έπιασε και έτσι υιοθέτησαν μόνιμα ένα βιολιστή και έγιναν πρωτοπόροι της folk metal, που είχε ιδιαίτερη επίδραση στην Ιρλανδία, στην Βαλτική και στην Γερμανία. 

Skyclad-Moongleam and Meadowsweet (1991)

Μία αναζωπύρωση στην φολκ συνέβηκε στα '90'ς. Με δουλειές όπως των Kate Rusby, Bellowhead, Nancy Kerr, Kathryn Tickell, Jim Moray, Spiers and Boden, Seth Lakeman, Frank Turner, Laura Marling και Eliza Carthy επιτεύχθηκε τεράστια επιτυχία, η οποία προωθήθηκε από το BBC Radio 2 Folk Awards και έτσι η folk βρίσκεται για πάνω από 30 χρόνια τώρα σε περίοπτη θέση στην Αγγλία.

Προσπαθώντας πάντοτε να αγγίξουμε κάποια πτυχή της πλούσιας μουσικής ιστορίας ελπίζουμε να σας μεταφέραμε στο μαγικό κλίμα της εποχής των παραδοσιακών Αγγλικών τραγουδιών ή να σας ιεραρχήσαμε ήδη γνωστά σας ακούσματα, όσο περνούσε από το χέρι μας.

Βασίλης