JEFFERSON AIRPLANE

VOLUNTEERS

To Volunteers ήταν το τελευταίο άλμπουμ των Jefferson Airplane στα 60'ς και το τελευταίο που παρουσίαζε το κλασσικό lineup: τον Marty Balin και την Grace Slick στα φωνητικά, τον Paul Kantner στην ρυθμική κιθάρα και στα φωνητικά, τον Jorma Kaukonen στην lead κιθάρα και στα φωνητικά, τον Jack Casady στο μπάσο και τον Spencer Dryden στα ντραμς. Το άλμπουμ αυτό όπως και να το προσεγγίσει κανείς, μεταφέρει ξεκάθαρα το ποιοι ήταν οι Airplane και η γενιά τους εκείνη την μαγική εποχή. 

Jefferson Airplane – Volunteers (RCA Victor – LSP-4238) 1969

Ήταν το 6ο άλμπουμ τους και ηχογραφήθηκε ανάμεσα στον Μάρτιο και τον Αύγουστο του 1969, μία περίοδο στην οποία συνέβη το Woodstock, η πρώτη επανδρωμένη προσελήνωση, αλλά και η κλιμάκωση του πολέμου στο Βιετνάμ, οι δολοφονίες από τους ακόλουθους του Manson και οι διαδηλώσεις που έμειναν γνωστές ως "η μάχη για το Πάρκο του Λαού" στο Berkeley. Οι Airplane ήταν στο απόγειο τους καθώς άρχισαν να κάνουν αυτό το άλμπουμ. Έχοντας κερδίσει τον απόλυτο σεβασμό για την τρομερή τους μουσικότητα και για τα υπέροχα φωνητικά, όπως επίσης για την προοδευτική τους, αλλά εύκολα προσβάσιμη γραφή, είχαν γίνει η φωνή της γενιάς τους. Όλοι τους παρακολουθούσαν, καθώς μετρούσε κάθε τι που έλεγαν και πώς το έλεγαν στα τραγούδια τους. "Το Volunteers, νομίζω είναι το καλύτερο άλμπουμ μας" λέει ο Spencer Dryden. "Νομίζω ότι ίσως ήταν η ωριμότητα για την μπάντα εκείνη την περίοδο. Είχαμε μάθει καλά ο ένας τον άλλο και είχαμε δέσει απίστευτα". Το Volunteers ήταν το πρώτο άλμπουμ τους που ηχογραφήθηκε εξ'ολοκλήρου στην άνεση της πόλης τους στο Σαν Φρανσίσκο. Στα προηγούμενα έπρεπε να ηχογραφήσουν στα στούντιο της RCA στο Λος Άντζελες. Αλλά στις αρχές του 1969 είχε τελειώσει η κατασκευή του Wally Heider Recording Studio στο Σαν Φρανσίσκο. Κι έτσι εκεί έκαναν ένα άλμπουμ όπως το φαντάζονταν. Το να βρίσκονται στο Σαν Φρανσίσκο επέτρεπε επίσης σε φίλους τους να τους επισκέπτονται, ανάμεσα σε άλλους τον Jerry Garcia, που έπαιξε pedal steel guitar στο "The Farm", τον κρουστό Joey Covington, που αργότερα θα γινόταν ντράμερ τους, τις Ace of Cups, τον David Crosby και τον Stephen Stills.

Ωστόσο, κανείς άλλος μουσικός δεν αναμίχθηκε τόσο μαζί τους σε άλμπουμ τους, όσο ο καλύτερος πιανίστας της εποχής τους Nicky Hopkins στο Volunteers. Ένας Άγγλος που ζούσε στο Σαν Φρανσίσκο, ο Hopkins ήταν ο πιο περιζήτητος session μουσικός εκείνη την εποχή και είχε ήδη εργαστεί με τους Who, Kinks, Rolling Stones και Jeff Beck. Αλλά για ένα μεγάλο μέρος του 1969 ήταν μαζί τους, ανεβαίνοντας στη σκηνή του Woodstock και βάζοντας την γλυκιά πινελιά του στο μεγαλύτερο μέρος του Volunteers. "Ο Nicky ήταν τεράστιος, ολοκληρωμένος επαγγελματίας", λέει ο Jack Casady. "Ήταν ένας ήσυχος τύπος, εκτός από όταν έπαιζε. Απολάμβανα να τον ακούω να παίζει. Όταν η Grace και ο Paul ήθελαν πρωταρχικά να διευρύνουν τον ήχο λιγάκι και να προσθέσουν την δυναμική του οργάνου (πιάνο), ο Nicky μπορούσε να κάνει μαγικά πράγματα".

We Can Be Together

Ένα από τα πρώτα κομμάτια που ηχογραφήθηκαν το "We Can Be Together", επιλέχθηκε ως αυτό που θα σηματοδοτούσε την εισαγωγή του άλμπουμ. Βασισμένο μελωδικά σε ένα παλαιό bluegrass θέμα, που ο Crosby είχε μάθει στον Kantner (όπως επίσης και το αδελφό κομμάτι "Volunteers"), οι εμπρηστικοί στίχοι του τοποθέτησαν τους Airplane στην πρώτη γραμμή μίας εκλαμβανόμενης επανάστασης της νεολαίας που φούντωνε στην χώρα τους και σε όλο τον κόσμο. Τους έβλεπαν ως συγκρουσιακούς, θυμωμένους και ακτιβιστές. Το "We Can Be Together" ανακοίνωσε ότι οι Airplane είχαν γίνει εξτρεμιστές σε μεγάλο βαθμό. Ή όχι;

"Αν ο κόσμος μας έβλεπε σαν να μεταφέρουμε πολιτικές απόψεις ήταν παρανόηση" λέει ο Kantner, που έγραψε το "We Can Be Together" και συνέγραψε το "Volunteers" με τον Balin. "Δεν αισθανθήκαμε την ανάγκη να διορθώσουμε κάτι, αλλά αυτοί οι ύμνοι στο "Volunteers" δεν λένε ¨εμπρός, ας βγούμε έξω να κάψουμε κτίρια και να αλλάξουμε την πολιτική σκηνή". Είναι σχεδόν σαν παρατηρήσεις σε εφημερίδα του τι συνέβαινε τότε στους δρόμους. Ήταν περισσότερο, όχι ένα κάλεσμα για δράση, αλλά ένα κάλεσμα για προσοχή σε ό,τι συμβαίνει γύρω σου, και ίσως ότι πρέπει να καλλιεργήσεις στο μυαλό σου κάτι που να είναι διαφορετικό, αντί να αντιδράσεις με τους παλιούς, δοκιμασμένους σκληρούς τρόπους.  H Slick πιστεύει ότι «Αυτό που έχουν συνειδητοποιήσει οι άνθρωποι είναι ότι ο χειρότερος εχθρός τους είναι ο εαυτός τους. Δεν υπάρχει εμείς και αυτοί. Ήμασταν πολύ αφελείς». Δεν συμφωνούσαν απαραίτητα όλα τα μέλη των Airplane με την πολιτικοποίηση των στίχων, αλλά ούτε είχαν έντονες αντιρρήσεις επ' αυτού. O Casady λέει: «Φυσικά, κανείς δεν ήθελε να πεθαίνουν άνθρωποι σε έναν πόλεμο. Αλλά δεν νομίζω ότι υπήρξε τόσο βαθιά σκέψη για την κατάσταση. Οι συγγραφείς έφεραν το υλικό και σκέφτηκα ότι η δουλειά μου ήταν να το κάνω να ακούγεται καλό».

Good Shepherd

"Και δεν ήταν όλο το Volunteers στην επικαιρότητα της εποχής. Το "Good Shepherd" ήταν ένα τραγούδι που έμαθα από έναν τύπο που ονομαζόταν Roger Perkins, ο οποίος ήταν τραγουδιστής φολκ, και τον φίλο μου Tom Hobson, και ήταν ένα εξαιρετικό spiritual κομμάτι που μου άρεσε πολύ», λέει ο Jorma. «Ένα ψυχεδελικό φολκ-ροκ τραγούδι».

The Farm

Σε μια παρόμοια επιστροφή στα βασικά ήταν το "The Farm", ένα καλόκαρδο honky-tonk κομμάτι από τον Kantner και τον φίλο του γκρουπ Gary Blackman, που εξυμνούσε τις αρετές της απλούστερης ζωής. «Αυτό το άλμπουμ ήταν συνυφασμένο με τα στοιχεία της κοινωνίας μας εκείνης της εποχής», εξηγεί ο Kantner, «και αυτό ήταν αναμφισβήτητα μέρος της. Υπάρχει μεγάλη αξία σε όλο αυτό το κίνημα, και εξακολουθεί να υπάρχει σήμερα. Αυτό έλεγε, "Μιλάμε όλοι μόνο για την πόλη". Τι θα κάναμε χωρίς τους αγρότες; Θα τρώγαμε m&m's. Νομίζω ότι η μεγάλη δύναμη της Αμερικής έγκειται στο ότι διαφορετικοί άνθρωποι κάνουν διαφορετικά πράγματα που πρέπει να αναδεικνύονται αντί να επικρίνονται. Αυτό είναι και πάλι μέρος του ιδανικού, του «πρέπει να είμαστε όλοι μαζί». 

Hey Frederic

Η Slick παραδέχεται ότι το επόμενο κομμάτι της, το "Hey Frederic" είναι κάπως ασαφές, αλλά δηλώνει ότι ήταν ανοιχτό σε ερμηνείες. «Αυτοί οι στίχοι προορίζονται για να τους χρησιμοποιήσει ο ακροατής με ό,τι κι αν έχει να κάνει με τον εαυτό του», λέει. Αλλά κάνει μια υπόδειξη: «Οι άνθρωποι σου λένε, "Όχι, δεν μπορείς. Μην το κάνεις. Δεν είναι σωστό. Δεν είναι έτσι." Ε, απλώς πας και το κάνεις αν θέλεις. Ξέχνα τι σου λένε. Το ότι κάποιος λέει όχι, δεν σημαίνει ότι πρέπει να ισχύει και για εσένα. Νομίζουν ότι αυτό που λένε ισχύει, αλλά αυτό είναι δικό τους πρόβλημα».

Turn My Life Down

Ακολουθεί το "Turn My Life Down" του Kaukonen, στο οποίο συμμετέχει ο Stephen Stills στο όργανο Hammond. Είναι μοναδικό αυτό που γίνεται στους Airplane, καθώς ο Jorma δίνει τα φωνητικά στον Marty. "Έγραψα το τραγούδι", λέει ο Jorma, "και συνειδητοποίησα ότι δεν υπάρχει περίπτωση να το τραγουδήσω όπως θα ήθελα. Είχαμε μια υπέροχη ανδρική φωνή στο συγκρότημα και ο Marty τα πήγε περίφημα. Αυτό το τραγούδι ήταν εμπνευσμένο από το τραγούδι των Smokey Robinson και των Miracles: The Tracks Of My Tears". 

Wooden Ships

Το επόμενο κομμάτι είναι ένα από τα πιο διαχρονικά επικά κομμάτια της ροκ μουσικής. Γραμμένο από τους Kantner, Crosby και Stills, εμφανίστηκε όχι μόνο στο Volunteers αλλά και στο ντεμπούτο άλμπουμ των Crosby, Stills και Nash, που κυκλοφόρησε πέντε μήνες νωρίτερα από το άλμπουμ των Airplane. Και οι δύο εκδοχές είναι δυνατές, αν και κάπως διαφορετικές στην ερμηνεία. Το "Wooden Ships" (ο αρχικός τίτλος ήταν "Positively Negative") είναι ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια και των δύο συγκροτημάτων. Σίγουρα, είναι επίσης ένα από τα πιο όμορφα τραγούδια που έχουν γραφτεί ποτέ για την αναζήτηση της αναβίωσης σε έναν μετα-αποκαλυπτικό κόσμο και το διαρκές ανθρώπινο πνεύμα που παρακινεί τους ζωντανούς να παραμείνουν θετικοί και να ανοικοδομήσουν από τις στάχτες της καταστροφής, σε αυτήν την περίπτωση, έναν νέο πολιτισμό απαλλαγμένο από την τρέλα που κατέστρεψε τον παλιό. «Ο David είχε αυτό το μουσικό κομμάτι για περίπου ένα ή δύο χρόνια, για το οποίο δεν είχε γράψει στίχους», λέει ο Kantner, ο οποίος άρχισε να γράφει το τραγούδι με το στίχο "If you smile at me / You know I will understand", που είχε εντοπίσει ο Crosby στο πλάι μιας παλιάς  εκκλησίας Βαπτιστών στη Φλόριντα. Ένα άλλο τμήμα των στίχων ήταν εμποτισμένο από το πρώτο τραγούδι που είχε γράψει ο Paul στο κολέγιο το 1962, ένα κομμάτι που δεν ηχογραφήθηκε ποτέ με τίτλο «Fly Away». «Η Grace κι εγώ είχαμε πάει για ιστιοπλοΐα με τον David», συνεχίζει ο Kantner. «Ήξερα πόσο αγαπούσε ο David τον ωκεανό. Έτσι, έβαλα απλώς το "Wooden ships on the water, very free and easy", το οποίο γοήτευσε τον David αφάνταστα. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού είναι δικοί μου στίχοι και το μεγαλύτερο μέρος είναι μουσική του David. Ο Stephen Stills έγραψε έναν στίχο, τον άσχημο στίχο για το "watching you die". Το οποίο», προσθέτει γελώντας, «είναι κάπως κατάλληλο για τον Stephen». 

Eskimo Blue Day

Το «Wooden Ships» δίνει τη θέση του στο «Eskimo Blue Day» της Grace, ένα τολμηρό και επιδέξια φτιαγμένο, σχεδόν σε τζαζ στυλ, τραγούδι, με τη συμμετοχή της Slick στο φλάουτο και το πιάνο. Ίσως το θυμόμαστε καλύτερα για τις ειλικρινείς δηλώσεις του ότι το «human name», συνολικά, «doesn't mean a shit to a tree». Στην οποία η Grace θα επαναλάβει απλώς ότι η δήλωση εξακολουθεί να ισχύει. «Νομίζουμε ότι είμαστε τόσο ζωντανοί και σέξι», λέει, «και φαντάζεστε ότι μια σεκόια υπάρχει εδώ και περίπου χίλια χρόνια. Ποιοι νομίζουμε ότι είμαστε, πραγματικά;»

A Song for All Seasons

Εύκολα το πιο χιουμοριστικό και ειρωνικό κομμάτι στο Volunteers, το με country χροιά «A Song for All Seasons» του Spencer Dryden ήταν μια αναφορά στον ασταθή κόσμο του ροκ μουσικού. Ο Dryden έγραψε τη μελωδία μετά από μια τυχαία συνάντηση στο δρόμο με έναν συνάδελφο μουσικό, τον Al Kooper. Το πρώτο πράγμα που μου είπε ήταν: «Άκουσα ότι η μπάντα σας διαλύεται», λέει ο Dryden. «Απάντησα: «Όχι ακριβώς», αλλά μου έδωσε την έμπνευση να γράψω για τις δοκιμασίες και τις ταλαιπωρίες του να είσαι μέλος μιας μπάντας και να βρίσκεσαι υπό πίεση να παίζεις συνεχώς, να ταξιδεύεις και να ηχογραφείς χωρίς να έχεις ελεύθερο χρόνο».

Meadowlands

Καθώς το άλμπουμ πλησιάζει στο τέλος του, ένα ορχηστρικό διάλειμμα διάρκειας ενός λεπτού που ονομάζεται "Meadowlands" προετοιμάζει τον ακροατή για τη μεγάλη κορύφωση. «Είναι το εμβατήριο προέλασης του Σοβιετικού Στρατού», θυμάται ο Kantner για τη μελωδία. «Έτσι, το προσθέσαμε κάπως ως μια προσβολή προς το κατεστημένο». Το έμαθα από τον Pete Seeger". Το "Meadowlands" με την Slick στο όργανο, είναι η τέλεια εισαγωγή στο "Volunteers". 

Volunteers

Μέχρι τώρα η ιστορία της γένεσης του τραγουδιού έχει σχεδόν γίνει λαϊκό τραγούδι, αλλά ο Marty Balin για άλλη μια φορά μιλάει για την πολύ αντιρομαντική του προέλευση. Το "Volunteers" δεν ήταν πολιτικό τραγούδι εξαρχής", λέει. "Με ξύπνησε ένα φορτηγό των Volunteers of America που μάζευε κάτι πράγματα. Έσπευσα να γράψω αυτόν τον στίχο μέσα στον ύπνο μου και τον έδωσα στον Paul εκείνη την ημέρα και έγραψε τα υπόλοιπα. Αυτό το πράγμα έγινε αυτός ο ύμνος. Ακόμα και σήμερα. Υπήρχε μια επαναστατική ατμόσφαιρα σε όλα εκείνες τις μέρες. Ήμασταν το συγκρότημα που, όταν τα παιδιά έκαναν διαμαρτυρίες στα κολέγια, μας ζητούσαν να πάμε να παίξουμε. Και ήμασταν σύμβολα μιας επανάστασης. Αλλά δεν είχα ιδέα ότι αυτό το τραγούδι θα γινόταν ύμνος όταν το έγραψα. Γράφεις αυτά τα πράγματα απλώς αδιάφορα και υποσυνείδητα, υποθέτω, και αποκτούν νόημα για όλους τους άλλους». «Είναι κατά κάποιο τρόπο μία αφύπνιση της συνείδησης ξανά, αντί να είναι ένα κάλεσμα για δράση», πρόσθεσε ο Kantner. «Και ζητώντας από τους ανθρώπους να μην θέσουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο, αλλά να μπουν στη διαδικασία της συνεισφοράς».

Το άλμπουμ κυκλοφόρησε με μεγάλη επιτυχία. Το ιδιόρρυθμο artwork του άλμπουμ έλαβε επίσης θετική κριτική. Αρχικά, στο εσωτερικό μέρος του gatefold εξώφυλλου, το συγκρότημα, χωρίς προφανή λόγο, έβαλε μια φωτογραφία ενός υπερμεγέθους σάντουιτς με φυστικοβούτυρο και μαρμελάδα. Στη συνέχεια, τηρώντας την ιδέα ότι τα τραγούδια ήταν ένα ρεπορτάζ, το οπισθόφυλλο σχεδιάστηκε ως μια παράξενη ψεύτικη εφημερίδα. Η φωτογραφία του εξωφύλλου απεικόνιζε το συγκρότημα με παράξενες μάσκες και ενδυμασίες. «Ανοησίες. Πολλά από αυτά δεν σήμαιναν τίποτα. Δεν κάναμε πολλά εκτός από το να περνάμε καλά», λέει η Grace. Πράγματι, εκείνες οι καλές εποχές αντικατοπτρίζονταν πλήρως στις live εμφανίσεις των Airplane εκείνης της περιόδου. Μέχρι τα τέλη του 1969 είχαν γίνει ένα από τα πιο ηλεκτρισμένα συγκροτήματα στον κόσμο - πολλοί θα υποστήριζαν ότι κανένα άλλο δεν θα μπορούσε να τους αγγίξει. Οι καλές εποχές τελικά θα τελείωναν και το Volunteers ήταν ένα οριστικό σημείο καμπής. Για τον Dryden, το τέλος της δεκαετίας του '60 ήταν το σύνθημα για να φύγει. Στις 6 Δεκεμβρίου 1969, ήρθε η βίαιη ροκ συναυλία στο Altamont στην Καλιφόρνια, όπου ένας άντρας δολοφονήθηκε και ο Balin ξυλοκοπήθηκε από τους Hell's Angels. Ο Dryden λέει: «Φαινόταν απλώς σαν μια δήλωση: "Γεια σας, παιδιά, αυτό ήταν, τελείωσε. Είναι το τέλος της δεκαετίας, το τέλος μιας εποχής". Και ουσιαστικά, ήταν. Όλα άλλαξαν μετά από αυτό. Ο Dryden έφυγε την επόμενη χρονιά. Ο Balin παρέμεινε στο συγκρότημα μέχρι τις αρχές του 1971 και το 1973, μετά από δύο ακόμη στούντιο άλμπουμ και ένα ζωντανό άλμπουμ με αναθεωρημένη σύνθεση, οι Airplane έβαλαν τέλος στην ύπαρξη τους, αν και τα έξι μέλη του συγκροτήματος από την περίοδο του Volunteers σημείωσαν μεγάλη επιτυχία στις επόμενες επιδιώξεις τους, τόσο χωριστά όσο και, σε διάφορες μορφές, μαζί.

Αλλά για πολλούς που πέταξαν μαζί με τους Jefferson Airplane, το Volunteers ήταν η κορύφωση. Όπως αναφέρεται στην εις βάθος αναφορά του εξωφύλλου του άλμπουμ στο μέρος "Paz Chin-In" του φανταστικού τεύχους της 1ης Απριλίου 1939 του Paz Progress, "All in all, a good time was had by all who attended.". Πολύ σωστά.

Πηγή: Got A Revolution! The turbulent Flight of Jefferson Airplane του Jeff Tamarkin

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ